কাহটোৱে কিছুদিনৰ পৰা আমনি কৰি আছে। হাজাৰ উপায়ৰ পিছতো বন্ধ নহয়। এদিন বা দুদিন নহয়, দুসপ্তাহমান ধৰি চলিছে। লগতে মাজে মাজে বুকুখন টানি ধৰা, উশাহ লোৱাত কষ্ট। চৰ্দি বা সৰু এলাৰ্জী হৈছে বুলি ভাবিছে নেকি? নিজেই ঘৰতে বহি নিজৰ চিকিৎসা কৰি বহি আছে!
এতিয়াও বহুতে এই ভুল কৰি আছে। সেইবাবেই বিপদ নীৰৱে ঘণীভূত হৈ পৰিছে। অৱশেষত যেতিয়া প্ৰকৃত ৰোগ ধৰা পৰে, তেতিয়া আৰু একো কৰিব নোৱাৰি। হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগ কিছুপৰিমানে এনেদৰেই আক্ৰমণ কৰে।
এই বিষয়ত সজাগতা সৃষ্টিৰ বাবে আজি (১ আগষ্ট) সমগ্ৰ বিশ্বতে ‘বিশ্ব হাওঁফাওঁ কৰ্কট দিৱস’ উদযাপন কৰা হৈছে। দুখৰ বিষয় যে ভাৰতৰ এক বৃহৎ অংশই এতিয়াও নাজানে যে শৰীৰত হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগ কেনেকৈ ধৰা পৰে। প্ৰতি বছৰে ভাৰতত প্ৰায় ৮১,৭০০ লোক এই ৰোগত আক্ৰান্ত হয়। মৃত্যুৰ সংখ্যাও ভয়ংকৰ। বছৰি প্ৰায় ৭৫ হাজাৰ লোক।
বিশেষজ্ঞসকলে সকীয়াই দিছে যে এই সংখ্যা প্ৰতি বছৰে বৃদ্ধি পাইছে। অৱশ্যে ডাক্তৰে একেটা কথা বাৰে বাৰে কৈ থাকে। সময়ত সাৱধান হ’লে এই বিপদ বহুলাংশে ৰোধ কৰিব পৰা যায়। তাৰ বাবে এই কেন্সাৰৰ প্ৰাৰম্ভিক লক্ষণ কি কি সেয়া জনাটো প্ৰয়োজনীয়?
১) কাহ ভাল হোৱা নাই?
যদি কাহটো সাত দিন বা তাতোকৈ বেছি সময় থাকে, আৰু কোনো ঔষধে কাম নকৰে, তেন্তে সেয়া স্বাভাৱিক কাহ নহ’বও পাৰে। বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগৰ এইটোৱেই আটাইতকৈ সাধাৰণ লক্ষণ। ইয়াক ‘ছাইলেণ্ট কেন্সাৰ’ বুলি কোৱাৰ এটা কাৰণ হ’ল কাহৰ বাহিৰে আৰম্ভণিতে কোনো ডাঙৰ লক্ষণ দেখা নাযায়। গতিকে কাহ পুহি নাৰাখিব। অৱহেলা নকৰি তৎক্ষণাত চিকিৎসকৰ ওচৰলৈ যাওক।
২) কাহৰ লগত তেজ ওলাইছে নেকি?
আঘাত নোহোৱাকৈ তেজ ওলোৱাটো সদায় বেয়া লক্ষণ। আৰু যদি কাহৰ লগত তেজ ওলায়, তেন্তে সেয়া সাধাৰণ কথা নহয়। একেবাৰে আওকাণ কৰাটো উচিত নহয়। চিকিৎসকৰ মতে হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগৰ বিশেষ লক্ষণ হ’ল কাহৰ লগত তেজ ওলোৱা। বিশেষকৈ ধূমপায়ীসকলৰ বাবে এই লক্ষণ দেখা দিলে তৎক্ষণাত চেক আপ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।
৩) আপোনাৰ উশাহ লোৱাত কষ্ট হৈছে নেকি?
আগতে কোনো সমস্যা নোহোৱা কাম এটা কৰি থাকোঁতে হঠাতে উশাহ লোৱাত কষ্ট হৈছে নেকি? চিৰি বগাবলৈ অসুবিধা হৈছে নেকি? ১০ মিনিট খোজ কঢ়াৰ পিছত আপোনাৰ উশাহ বন্ধ হৈ গৈছে নেকি? ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল হাওঁফাওঁবোৰে ভালদৰে কাম কৰা নাই। হাওঁফাওঁয়ে যেতিয়া সঠিকভাৱে অক্সিজেন যোগান ধৰিব নোৱাৰে তেতিয়া শৰীৰে এনেদৰে সংকেত দিয়ে। বহু সময়ত বহুতে এই লক্ষণটোক হাৰ্ট এটেক বুলি ভুল কৰি লয়। কি হৈছে সঠিকভাৱে ক’ব পাৰে চিকিৎসকেহে।
৪) বুকু বা কান্ধৰ বিষ
যদি হাওঁফাওঁৰ চাৰিওফালে থকা স্নায়ু বা হাড়লৈ কেন্সাৰ বিয়পে, তেন্তে বুকুৰ গভীৰ বিষ বা কান্ধৰ ফালে টানি ধৰা বিষ হ’ব পাৰে। কেতিয়াবা ডিঙিতে প্ৰভাৱ পেলায়। আকৌ ডিঙিটো পৰিষ্কাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলেও বিষটো বাঢ়ি যায়। আনকি হাঁহি বা কাহ মাৰিলেও অস্বস্তিৰ সৃষ্টি হয়।
৫) কণ্ঠস্বৰৰ পৰিৱৰ্তন
ডিঙিৰ যি অংশৰ পৰা মাত উৎপন্ন হয়, সেই অংশক স্বৰতন্ত্ৰ বোলা হয়। কেতিয়াবা হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগেও এই কণ্ঠতন্ত্ৰবোৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে। তেনে ক্ষেত্ৰত মাত সলনি হয়। কেতিয়াবা মাতটো বহি যাব পাৰে, মাতটো গধুৰ হ’ব পাৰে বা খিচখিচিয়া হ’ব পাৰে। নিয়মিতভাৱে গান গোৱা বা ভাষণ দিয়া সকলৰ এই লক্ষণ অধিক দেখা যায়।
কাৰ বিপদ বেছি?
অৱশ্যেই ধূমপায়ীসকল। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰদূষণত কাম কৰা, যেনে নিৰ্মাণ শ্ৰমিক, কাৰখানাৰ শ্ৰমিক, কাঠৰ ধূলি বা ধোঁৱাত কাম কৰা শ্ৰমিকসকলৰো বিপদ বহুত বেছি। বহুতে ভাবে যে ধূমপান নকৰাৰ ফলত এই ৰোগ হব নোৱাৰে। কিন্তু আপুনি জানি আচৰিত হ’ব পাৰে যে পৰিসংখ্যা অনুসৰি ভাৰতৰ প্ৰায় ২০% হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগীয়ে কেতিয়াও ধূমপান কৰা নাই। ফলত কেৱল চিগাৰেটেই নহয়, বায়ু প্ৰদূষণ, ৰন্ধন ধোঁৱা, পৰোক্ষ ধূমপান আদিও এই ৰোগৰ প্ৰধান কাৰণ।
কি কৰিব?
বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, যিসকলৰ বিপদ অতি বেছি (যেনে দীৰ্ঘদিন ধূমপায়ী বা প্ৰদূষণত বাস কৰা) বছৰত এবাৰ কম মাত্ৰাৰ চিটি স্কেন কৰা উচিত। কাৰণ বহু সময়ত আৰম্ভণিতে ৰোগটো শৰীৰত থিতাপি ল’লেও কোনো লক্ষণ দেখা নাযায়। কিন্তু এই পৰিস্থিতিত আগতীয়াকৈ ধৰা পৰিলে চিকিৎসা সফল হয়।
হাওঁফাওঁৰ কৰ্কট ৰোগক ‘ছাইলেণ্ট কিলাৰ’ বুলি কোৱা হয়। কাৰণ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত ই অতি নিৰৱে আহে, কিন্তু এবাৰ বিয়পিলে বন্ধ কৰাটো কঠিন হৈ পৰে। সেয়ে আজিয়েই সাৱধান হওক। কাহ, বুকুৰ বিষ, উশাহ লোৱাত কষ্ট, বা ডিঙিৰ বিষ আদি সাধাৰণ লক্ষণবোৰক আওকাণ নকৰিব। সচেতন হওক, পৰীক্ষা কৰক আৰু প্ৰয়োজন হ’লে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লওক।