ভাৰতত দিনক দিনে উদ্বেগজনক হাৰত বৃদ্ধি পাইছে এটিএমৰ জালিয়াতি। প্ৰৱঞ্চকে গ্ৰাহকৰ ধন আৰু গোপনীয় তথ্য চুৰি কৰিবলৈ কাৰ্ড স্কিমিং, ছ’চিয়েল ইঞ্জিনিয়াৰিং, চফটৱেৰ এক্সপ্ল’ইট আদি বিভিন্ন কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি আছে। এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত শেহতীয়াকৈ ছ’চিয়েল মিডিয়াত ভাইৰেল হৈ পৰিছে এটা বাৰ্তা, য’ত দাবী কৰা হৈছে যে এটিএমৰ পৰা ধন উলিওৱাৰ পূৰ্বে দুবাৰকৈ ‘কেনচেল’ বুটামটো টিপিলে পিন চুৰি ৰোধ কৰিব পৰা যায়। কিন্তু এই দাবীৰ কোনো প্ৰকৃত ভিত্তি আছেনে?
বাৰ্তাটোত দাবী কৰা হৈছে যে কাৰ্ডখন এটিএমত সোমোৱাৰ আগতে দুবাৰকৈ ‘কেনচেল’ বুটামটো টিপিলে কোনোবাই কিপেডত পিন চুৰি কৰা যন্ত্ৰ স্থাপন কৰিলে সেয়া নিষ্ক্ৰিয় হৈ যাব। ইয়াত লিখা আছে, “টকা উলিওৱাৰ আগতে ‘কেনচেল’ বুটামটো দুবাৰ টিপক। যদি কোনোবাই কিপেডত পিন চুৰিৰ ফান্দ পাতি ৰাখিছে, তেন্তে সেইটো এইদৰে বাতিল হৈ যাব। ইয়াক অভ্যাস কৰি লওক আৰু আনৰ সৈতেও শ্বেয়াৰ কৰক।”
এই তথ্যৰ উৎস হিচাপে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নাম উল্লেখ কৰা হৈছে। কিন্তু বাস্তৱত এই তথ্য সম্পূৰ্ণ মিছা আৰু ৰিজাৰ্ভ বেংকে কেতিয়াও এনে কোনো নিৰ্দেশনা জাৰি কৰা নাই। চৰকাৰৰ প্ৰেছ ইনফৰ্মেশ্যন ব্যুৰোৰ ফেক্ট চেক টিমে এই বাৰ্তাক ‘সম্পূৰ্ণ মিছা’ আৰু ‘ভুৱা’ বুলি ঘোষণা কৰিছে।
পিআইবিৰ ফেক্ট চেক টুইটাৰ হেণ্ডেল (এতিয়া এক্স)য়ে কয় যে, “আৰ বি আইৰ নামত মিছাকৈ প্ৰচাৰিত এটা বাৰ্তাত দাবী কৰা হৈছে যে এটিএমৰ লেনদেনৰ পূৰ্বে দুবাৰকৈ ‘কেনচেল’ বুটাম টিপিলে পিন চুৰি ৰোধ হ’ব। এই তথ্য সম্পূৰ্ণ মিছা আৰু বিভ্ৰান্তিকৰ।”
লগতে কোৱা হয় যে মানুহে এনে ভুৱা তথ্য বিশ্বাস নকৰি তাৰ পৰিৱৰ্তে সচেতনভাৱে এটিএমৰ লেনদেন কৰিব লাগে। পিআইবিয়ে স্পষ্টকৈ উল্লেখ কৰিছে যে এটিএম বা কাৰ্ডৰ সৈতে জড়িত যিকোনো সন্দেহজনক তথ্য পৰীক্ষা কৰিবলৈ হোৱাটছএপত +91-8799711259 নম্বৰত বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিব পাৰিব, বা [email protected] লৈ মেইল কৰিব পাৰিব। ইয়াৰ উপৰিও ৱেবছাইট https://pib.gov.in ত ভুৱা বাতৰি সম্পৰ্কীয় নিয়মীয়া আপডেট প্ৰদান কৰা হয়।
এই বাৰ্তাটো কোনো নতুন কথা নহয়। ২০২২ আৰু ২০২৩ চনত ছ’চিয়েল মিডিয়াত একেধৰণৰ বাৰ্তা প্ৰচাৰ হৈছিল। তেতিয়াও পিআইবি ফেক্ট চেকে এইবোৰ মিছা বুলি নাকচ কৰিছিল।
আচলতে এটিএম ব্যৱহাৰ কৰাৰ সময়ত সুৰক্ষিত হৈ থাকিবলৈ কিছুমান ব্যৱহাৰিক আৰু ফলপ্ৰসূ পদক্ষেপ আছে যিবোৰ আপুনি মানি চলিব লাগে। উদাহৰণ স্বৰূপে:
*এটিএমত পিন নম্বৰ টাইপ কৰাৰ সময়ত এহাতেৰে কিপেড ঢাকি ৰখা
*কেৱল নিৰাপদ আৰু ভালদৰে পোহৰাই ৰখা এটিএম ব্যৱহাৰ কৰা
*কিপেড বা কাৰ্ড স্লটত কোনো অস্বাভাৱিকতা লক্ষ্য কৰিলে এটিএম ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰা বিৰত থাকা
*বেংকৰ মোবাইল এপ বা এছএমএছত লেনদেনৰ সতৰ্কবাণী অন কৰি ৰখা
*নিয়মিতভাৱে আপোনাৰ বেংক ষ্টেটমেণ্ট পৰীক্ষা কৰা
বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, এনে বাৰ্তা ভাইৰেল হ’লে মানুহ বিভ্ৰান্ত হৈ প্ৰকৃত নিৰাপত্তা ব্যৱস্থাৰ পৰা আঁতৰি যায়। এনেধৰণৰ উৰাবাতৰি প্ৰচাৰ নকৰি প্ৰকৃত সজাগতা সৃষ্টি কৰিব লাগে।
এই ঘটনাই আকৌ এবাৰ প্ৰমাণ কৰিলে যে ডিজিটেল যুগত কেৱল প্ৰযুক্তিয়েই নহয়, তথ্যৰ সঠিকতা পৰীক্ষা কৰাটোও অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। আৰ বি আইৰ নামত বিয়পি পৰা ‘কেনচেল বুটাম’ৰ তথ্য যেনেকৈ মিছা, তেনেকৈয়ে বুদ্ধিমানৰ কামটো হ’ল এনে বিভ্ৰান্তিকৰ পৰামৰ্শ নুশুনি প্ৰকৃত নিৰাপত্তাৰ নিয়ম মানি চলা।