ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ পাছত পুটিনৰ কি হ’ব? যদি যুদ্ধত পুটিন হাৰে অথবা যুদ্ধ অপৰাধত দোষী সাব্যষ্ট হয়, তেন্তে কি হ’ব এই প্ৰবল প্ৰতাপী ভ্লাদিমিৰ পুটিনৰ? তাৰ আগতে আন এটা প্ৰশ্ন হৈছে- একোখন যুদ্ধৰ নিয়ম থাকেনে? উত্তৰটো হৈছে- যুদ্ধৰো নিয়ম থাকে! সেইবাবেই যুদ্ধৰ পাছত কোনোবা হৈ পৰে যুদ্ধ অপৰাধী, কোনোবা হয় পৰে যুদ্ধবিজয়ী।
বৰ্তমান ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনৰ বিৰুদ্ধেও ব্যাপক যুদ্ধ অপৰাধৰ অভিযোগ অনা হৈছে। কিন্তু কিহৰ ভিত্তিত এই অভিযোগসমূহ অনা হৈছে? অভিযোগসমূহৰ ব্যৱস্থা কি লোৱা হ’ব? চাও আহক এই সন্দৰ্ভত এক বিশেষ প্ৰতিবেদন।
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, ব্ৰিটেইনকে ধৰি পশ্চিমীয়া দেশসমূহে ৰাছিয়াৰ ওপৰত ব্যাপক পৰিমাণে যুদ্ধ অপৰাধৰ অভিযোগ আনিছে। এই যুদ্ধ অপৰাধ হৈছে ইউক্ৰেইনৰ নিৰীহ তথা অস্ত্ৰহীন নাগৰিকসকলক ৰাছিয়াৰ সেনাই হত্যা কৰিছে। ইউক্ৰেইন চৰকাৰে জনোৱামতে, দহ হাজাৰৰো অধিক এনেধৰণৰ যুদ্ধ অপৰাধ সংঘটিত হৈছে। আনহাতে এই অভিযোগসমূহ ৰাছিয়াই অস্বীকাৰ কৰিছে।
ইতিমধ্যে দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল ক্ৰিমিনেল কোৰ্টে ইয়াৰ অনুসন্ধান চলাই আছে। এতিয়া কথা হ’ল, কি এই যুদ্ধ অপৰাধ? আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ এই যুদ্ধ অপৰাধসমূহ কোনে নিৰ্ধাৰণ কৰে? কোনে কৰে ইয়াৰ বিচাৰ প্ৰক্ৰিয়া? ইয়াৰ বাবে আমি উভটি চাব লাগিব ঐতিহাসিক জেনেভা কনভেচনলৈ।
সেইসময়ত ৰাষ্ট্ৰসংঘ গঠন হোৱাই নাই। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতে ১৯৬ খন দেশৰ প্ৰতিনিধিসকলে চুইজাৰললেণ্ডৰ জেনেভা চহৰত এখন বৈঠকত বহিছিল। ইয়াৰ লক্ষ্য আছিল বিশ্বৰ পৰা যুদ্ধৰ বিভীষিকা দূৰ কৰা। এতিয়াও চৰ্চিত হৈ অহা এই বৈঠকত যুদ্ধ অপৰাধ, মানৱ অধিকাৰ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইন ইত্যাদি বিষয়সমূহ উত্থাপন কৰা হৈছিল।
বৈঠকখনত কোৱা হৈছিল যে যুদ্ধৰ নামত কোনো দেশে শত্ৰু দেশৰ নিৰীহ লোকসকলক আক্ৰমণ কৰিব নোৱাৰিব। তদুপৰি বহুবোৰ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ, যেনে- ৰাসায়নিক অস্ত্ৰ, জৈৱিক অস্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধেও ব্যাপক ব্যৱস্থা লোৱা হৈছিল। আনহাতে, শত্ৰু দেশৰ আঘাতপ্ৰাপ্ত সৈনিকক হত্যা কৰিব নোৱাৰিব, যুদ্ধবন্দীহে কৰিব পাৰিব।
বিশ্বশান্তিৰ হকে জেনেভা কনভেচনত যিসমূহ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল, এতিয়াও সেইসমূহকে পালন কৰি অহা হৈছে। বৰ্তমান যুদ্ধ অপৰাধৰ বিচাৰসমূহ পৰিচালনা কৰে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল কোৰ্ট অৱ জাষ্টিছ আৰু দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল ক্ৰিমিনেল কোৰ্টে। দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল কোৰ্ট অৱ জাষ্টিছে কোনো ব্যক্তিৰ ওপৰত ব্যৱস্থা ল’ব নোৱাৰে, কিন্তু দুখন দেশৰ মাজত হোৱা সংঘাত আইনী প্ৰক্ৰিয়াৰে সমাধান কৰে।
যদি দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল কোৰ্ট অৱ জাষ্টিছে এতিয়া ৰাছিয়াক দোষী সাব্যস্ত কৰে, তেন্তে ৰাছিয়াৰ ওপৰত ব্যৱস্থা লোৱাৰ দায়িত্ব পৰিব ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চিকিউৰিটী কাউন্সিলৰ হাতত। আনহাতে, দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল ক্ৰিমিনেল কোৰ্টে যিকোনো যুদ্ধ অপৰাধীৰ ওপৰত ব্যৱস্থা ল’ব পাৰে। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পাছত হোৱা ঐতিহাসিক নুৰেমবাৰ্গ ট্ৰায়েলৰ পাছত দ্যা ইণ্টাৰনেচনেল ক্ৰিমিনেল কোৰ্টৰ ধাৰণাটো আহিছিল। এই নুৰেমবাৰ্গ ট্ৰায়েলত হিটলাৰৰ যুদ্ধ অপৰাধীবিলাকৰ বিচাৰ চলিছিল।
এই অনুসৰিয়ে শেহতীয়াকৈ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, ব্ৰিটেইনকে ধৰি পশ্চিমীয়া দেশসমূহে ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পুটিনৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ অপৰাধৰ অভিযোগ আনিছে। ইতিমধ্যে ৪১ জন ৰাছিয়ান সৈনিকৰ ওপৰত নিৰীহ নাগৰিকক হত্যা, ধৰ্ষণ, লুণ্ঠনৰ অভিযোগত ইউক্ৰেইন চৰকাৰে গোচৰ তৰিছে।
ইয়াৰ মাজৰে ভাদিম ছিছিমাৰিন নামৰ এজন সৈনিকক ইউক্ৰেইনত বন্দী কৰি কিয়েভৰ আদালতে জীৱনজোৰা কাৰাদণ্ডৰে দণ্ডিত কৰিছে। ২১ বৰ্ষীয় সৈনিকজনৰ যুদ্ধ অপৰাধৰ বিচাৰ প্ৰক্ৰিয়াও চলি আছে। উল্লেখযোগ্য যে ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ এয়া প্ৰথমটো যুদ্ধ অপৰাধৰ বিচাৰ। যোৱা ১৮ মে’ তাৰিখে ভাদিমে স্বীকাৰ কৰিছে যে তেওঁ এজন ৬২ বৰ্ষীয় নিৰীহ ইউক্ৰেইনিয়ান নাগৰিকক মূৰত গুলিয়াই হত্যা কৰিছিল।
কিন্তু বৰ্তমান ৰাছিয়া এখন ছুপাৰপাৱাৰ দেশ। বিশ্বজুৰি পুটিনৰ প্ৰভাৱ আছে। তেনেস্থলত পুটিনৰ ওপৰত যুদ্ধঅপৰাধৰ অভিযোগ আনিলেও বাস্তৱতে তেওঁৰ ওপৰত ব্যৱস্থা লোৱা সম্ভৱনে? পশ্চিমীয়া দেশসমূহে পুটিনৰ বিৰুদ্ধে বাৰম্বাৰ অভিযোগ আনিছে। কিন্তু পুটিনৰ সমৰ্থনত আছে এছিয়া মহাদেশৰ কেইবাখনো শক্তিশালী দেশ।
তেনেস্থলত যুদ্ধ অপৰাধৰ অভিযোগৰ পৰা সাৰি যাব নেকি পুটিন? ইউক্ৰেইনত অজস্ৰ নিৰীহ নাগৰিকক গুলিয়াবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া পুটিনৰ বিৰুদ্ধে কিবা ব্যৱস্থা লোৱা হ’বনে? ভৱিষ্যতৰ বিশ্ব ৰাজনীতিৰ প্ৰেক্ষাপটত এই বিষয়টো লক্ষ্যণীয় হৈ ৰ’ব।
