আমাৰ স্বৰ বৰ্ণমালাখনত আমি এঘাৰটা আখৰ পাওঁ : অ, আ, ই, ঈ, উ, ঊ, ঋ, এ, ঐ, ও আৰু ঔ ৷ কিন্তু ধ্বনিতত্ত্বৰ দিশৰ পৰা আমাৰ বিশিষ্ট স্বৰধ্বনি আঠোটা ৷ এই বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিকেইটা হ’ল : /অ/(বল), /আ/ (বাল), /ই/(বিল), /উ/ (বুল), /এ/ (বেল), /ও/ (বোল), /অ’/(ব’ল), আৰু /এ’/ (বে’ল) ৷ দেখা গৈছে যে অসমীয়া ভাষাত অ’ আৰু এ’ ধ্বনি বুজাবলৈ সুকীয়া আখৰ নাই ৷ সেয়েহে অ আৰু এ-ত ঊৰ্ধ্বকমা দি এই ধ্বনি দুটাক বুজাব লগীয়া হয় ৷ যেনে : ৰ’দ, ক’ত, ম’ৰা চৰাই, বে’ল, ৰে’ল ইত্যাদি ৷
কিছুমান শব্দত ঊর্ধ্বকমা দিবই লাগে ৷ য’ত ঊর্ধ্বকমা দিব লাগে ত’ত নিদিলে সেইবোৰ শব্দৰ অৰ্থ বেলেগ হৈ পৰে। যেনে,
ক’ৰ : ক’ৰ পৰা আহিলি বান্ধৈ ?
কৰ : তই কামটো কৰ ৷
ম’হ : ম’হৰ গাখীৰৰ দৈ খালোঁ ৷
মহ : মহৰ কামোৰত ভৰি দুখন খজুৱাইছে ৷
ম’ৰা : ম’ৰা চৰাই দেখিবলৈ ধুনীয়া ৷
মৰা : মৰা হৰিণাটো কিহবাই খালে ৷
গ’ল : তেওঁ ঘৰলৈ গ’ল ৷
গল : মোৰ গলটো বিষাইছে ৷
ব’ল : আমি ঘৰলৈ যাওঁ ব’ল ৷
বল : ল’ৰাহঁতে বল খেলিছে ৷
ৰ’দ : ৰ’দ পুৱাবৰ কাৰণে মাতিবানো কাক ?
ৰদ : ৰাষ্টাৰ দাঁতিত ৰদবোৰ পৰি আছে ৷
ক’ত : সি ক’ত আছে ?
কত : কত দিন তোমাৰ খবৰ পোৱা নাই !
য’ত : ঊৰ্ধ্বকমা য’ত লাগে দিবা ৷
যত : যত বস্তু আছিল, সকলো চোৰে চুৰ কৰিলে ৷
গ’লত : সি গ’লত, মই আহিলোঁ ৷
গলত : ল’ৰাটোৱে গলত দুখ পাইছে ৷
কিছুমান শব্দত আকৌ ঊর্ধ্বকমা নিদিলে সেই শব্দবোৰ অৰ্থহীন হৈ পৰে আৰু প্ৰয়োগত ভুল হয় ৷ যেনে :
ভুল প্ৰয়োগ : কলী গাইজনীয়ে ঘাঁহ খাইছে ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : ক’লী গাইজনীয়ে ঘাঁহ খাইছে ৷
ভুল প্ৰয়োগ : মোৰ ভাত খোৱা হল ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : মোৰ ভাত খোৱা হ’ল ৷
ভুল প্ৰয়োগ : বহাগ মাহত কপৌ ফুলে ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : ব’হাগ মাহত কপৌ ফুলে ৷
ভুল প্ৰয়োগ : বৰাগী ককাই বীণ বজাইছে ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : ব’ৰাগী ককাই বীণ বজাইছে ৷
ভুল প্ৰয়োগ : ৰদালি এ’ ৰদ দে ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : ৰ’দালি এ’ ৰ’দ দে ৷
ভুল প্ৰয়োগ : পৰীক্ষা শেষ হলত আমি ঘৰলৈ উভতিলোঁ ৷
শুদ্ধ প্ৰয়োগ : পৰীক্ষা শেষ হ’লত আমি ঘৰলৈ উভতিলোঁ ৷
ক, থ, ব, যা (ইয়াৰ পৰা গ-হোৱা ৰূপত), ৰ, ল আৰু হ–এই ধাতুকেইটাৰ পৰা পোৱা সকলো – ইল্ ভাগান্ত ৰূপত ঊর্ধ্বকমা লিখিবই লাগে। যেনে,
ক-ধাতু :
ভুল : মই তাক কথাষাৰ কলোঁ ৷
শুদ্ধ : মই তাক কথাষাৰ ক’লোঁ ৷
ভুল : তুমি তাক কথাষাৰ কলা ৷
শুদ্ধ : তুমি তাক কথাষাৰ ক’লা ৷
ভুল : তই তাক কথাষাৰ কলিনে ?
শুদ্ধ : তই তাক কথাষাৰ ক’লিনে ?
ভুল : সি তাক কথাষাৰ কলে ৷
শুদ্ধ : সি তাক কথাষাৰ ক’লে ৷
থ-ধাতু :
ভুল : চকীখন মজিয়াত থম ৷
শুদ্ধ : চকীখন মজিয়াত থ’ম ৷
ভুল : চকীখন মজিয়াত থবা ৷
শুদ্ধ : চকীখন মজিয়াত থ’বা ৷
ভুল : চকীখন মজিয়াত থবি ৷
শুদ্ধ : চকীখন মজিয়াত থ’বি ৷
যা-ধাতু (ইয়াৰ পৰা গ-হোৱা ৰূপৰ) :
ভুল : মই বজাৰলৈ গলোঁ ৷
শুদ্ধ : মই বজাৰলৈ গ’লোঁ ৷
ভুল : তুমি বজাৰলৈ গলা ৷
শুদ্ধ : তুমি বজাৰলৈ গ’লা ৷
ভুল : তুমি বজাৰলৈ গলানে ?
শুদ্ধ : তুমি বজাৰলৈ গ’লানে ?
ভুল : তেওঁ বজাৰলৈ গলনে ?
শুদ্ধ : তেওঁ বজাৰলৈ গ’লনে ?
ৰ-ধাতু :
ভুল : মই ইয়াতেই ৰম ৷
শুদ্ধ : মই ইয়াতেই ৰ’ম ৷
ভুল : তুমি ইয়াতেই ৰবা ৷
শুদ্ধ : তুমি ইয়াতেই ৰ’বা ৷
ভুল : তুমি ইয়াতেই ৰবানে ?
শুদ্ধ : তুমি ইয়াতেই ৰ’বানে ?
ভুল : তেওঁ ইয়াতেই ৰবনে ?
শুদ্ধ : তেওঁ ইয়াতেই ৰ’বনে ?
ল-ধাতু :
ভুল : মই কিতাপথন ললোঁ ৷
শুদ্ধ : মই কিতাপখন ল’লোঁ ৷
ভুল : তুমি কিতাপখন ললা ৷
শুদ্ধ : তুমি কিতাপখন ল’লা ৷
ভুল : তুমি কিতাপখন ললানে ?
শুদ্ধ : তুমি কিতাপখন ল’লানে ?
ভুল : তেওঁ কিতাপখন ললেনে ?
শুদ্ধ : তেওঁ কিতাপখন ল’লেনে ?
হ-ধাতু :
ভুল : মই গান্ধীজীৰ দৰে হম ৷
শুদ্ধ : মই গান্ধীজীৰ দৰে হ’ম ৷
ভুল : তুমি গান্ধীজীৰ দৰে হবা ৷
শুদ্ধ : তুমি গান্ধীজীৰ দৰে হ’বা ৷
ভুল : তুমি গান্ধীজীৰ দৰে হবানে ?
শুদ্ধ : তুমি গান্ধীজীৰ দৰে হ’বানে ?
ভুল : তেওঁ গান্ধীজীৰ দৰে হব ৷
শুদ্ধ : তেওঁ গান্ধীজীৰ দৰে হ’ব ৷
ব-ধাতু :
ভুল : আমি ঘৰলৈ যাওঁ বলা ৷
শুদ্ধ : আমি ঘৰলৈ যাওঁ ব’লা ৷
ভুল : আমি ঘৰলৈ যাওঁ বল ৷
শুদ্ধ : আমি ঘৰলৈ যাওঁ ব’ল ৷
ভুল : আমি ঘৰলৈ যাওঁ বলক ৷
শুদ্ধ : আমি ঘৰলৈ যাওঁ ব’লক ৷
স্থান বুজোৱা কিছুমান সর্বনাম শব্দতো ঊৰ্ধ্বকমা ব্যৱহাৰ হয় ৷ যেনে :
বস্তুবোৰ অ’ত-ত’ত সিঁচৰতি হৈ পৰি আছে ৷
বস্তুবোৰ য’তে-ত’তে সিঁচৰতি কৰি নথ’বা ৷
তোমালোকে য’তে-ত’তে ঘূৰি নুফুৰিবা ৷
যিবোৰ বিদেশী শব্দত অ’-ধ্বনিৰ উচ্চাৰণ হয়, সেইবোৰ বিদেশী শব্দত অ’ লিখিব লাগে। কিন্তু পিচত ই/ঈ বা উ/ঊ স্বৰ থাকিলে ঊর্ধ্বকমা নিলিখিলেও হয়। যেনে :
জাগিৰ’ড (Jagi Road), বুৰ’ (Bureau), ন’ব্ল (Noble), ক’ৰ্চ (Course) ইত্যাদি। কিন্তু বৰিক (Boric), ৰবিনহুদ (Robinhood) ইত্যাদি।
মন কৰিব লাগিব যে বৰিক আৰু ৰবিনহুদ শব্দৰ পিচৰ ব্যঞ্জনৰ লগত ই আৰু ঈ-স্বৰ আছে।
প্রত্যক্ষ উক্তি সদায় দুটীয়া ঊর্ধ্বকমাৰ (“……”) ভিতৰত লিখিব লাগে। যেনে :
শিক্ষকে ক’লে, ”পৃথিৱী সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰে ৷”
দেউতাই ক’লে, “অচিনাকি ঠাই, সাৱধানে ফুৰিবা ৷’ ঊর্ধ্বকমাৰে আগুৰা বাক্যৰ মাজত নতুনকৈ কিবা উদ্ধৃতি দিব লগা হ’লে এটীয়া ঊর্ধ্বকমা (‘……’) ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে।
