ৰিলায়েন্স ইণ্ডাষ্ট্ৰীজ আৰু ৰিলায়েন্স ফাউণ্ডেশ্যনে আৰম্ভ কৰা জামনগৰৰ চিৰিয়াখানা আৰু উদ্ধাৰ কেন্দ্ৰ ভান্তাৰাৰ অংশীদাৰিত্বৰ সন্দৰ্ভত ভুল উপস্থাপন আৰু পশুৰ উৎস বিচাৰি উলিওৱাৰ পদ্ধতিৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা উদ্বেগৰ অভিযোগসমূহক লৈ নিৰীক্ষণৰ সন্মুখীন হৈছে।
আই ইউ চি এন আৰু ডব্লিউ ডব্লিউ এফৰ দৰে সংৰক্ষণ সংস্থাৰ সৈতে অংশীদাৰিত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক দাবী সত্ত্বেও দুয়োটা সংস্থাই এই প্ৰকল্পৰ সৈতে কোনো ধৰণৰ জড়িত থকাৰ কথা অস্বীকাৰ কৰিছে।
২০২৪ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আৰম্ভ হোৱা চিৰিয়াখানাখন ২৫০ একৰ মাটিত অৱস্থিত, যিটো প্ৰথমে দাবী কৰা ৩ হাজাৰ একৰতকৈ বহু সৰু আৰু ইয়াৰ বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ চিৰিয়াখানা বুলি দাবী কৰাটো বিতৰ্কৰ আৱৰ্তত।
মুকেশ আম্বানীৰ পুত্ৰ অনন্তৰ নেতৃত্বত গঠিত এই সুবিধাত আফ্ৰিকা, লেটিন আমেৰিকা আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ জীৱ-জন্তুৰ বাবে “বিদেশী দ্বীপ”কে ধৰি জটিলভাৱে বিপন্ন প্ৰজাতিৰ সুৰক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। কিন্তু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ পৰা ২১টা হাতী স্থানান্তৰ আৰু কলম্বিয়াৰ পৰা হিপ্পোৰ সম্ভাৱ্য আমদানিয়ে চিৰিয়াখানাখনৰ উৎস বিচাৰি উলিওৱাৰ পদ্ধতিক লৈ সন্দেহৰ সৃষ্টি কৰিছে।
চিৰিয়াখানাখনৰ ড্ৰ’ন ফুটেজত সীমিত ঠাইত ঘেৰাও কৰি বেৰ দিয়া ছবি উন্মোচিত হৈছে, যিয়ে “জংঘলৰ দৰে পৰিৱেশ”ৰ দাবী নস্যাৎ কৰিছে, যাৰ ফলত পশুৰ কল্যাণ আৰু ইয়াৰ উপস্থাপনৰ যথাৰ্থতাৰ বিষয়ে উদ্বেগৰ সৃষ্টি কৰিছে।
ভান্তাৰাৰ জীৱ-জন্তুৰ উৎসৰ বিষয়ে যথেষ্ট বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে। চিৰিয়াখানাখনে কেৱল স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত চিৰিয়াখানা, উদ্ধাৰ কেন্দ্ৰ আৰু সংৰক্ষণ প্ৰজনন কেন্দ্ৰৰ পৰাহে জীৱ-জন্তু লাভ কৰা বুলি দাবী কৰিলেও প্ৰতিবেদন অনুসৰি ই অবৈধ বন্যপ্ৰাণীৰ ব্যৱসায়ৰ সৈতে জড়িত কেংগাৰু পশু আশ্ৰয় শিবিৰকে ধৰি সন্দেহজনক যোগানকাৰীৰ উৎসৰ পৰা জীৱ-জন্তু লাভ কৰিছে। আন যোগানকাৰী, যেনে ফাউনা চিৰিয়াখানা ডি মেক্সিকো, বন্যপ্ৰাণী সৰবৰাহৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছে আৰু চোৰাংচোৱাৰ অভিযোগ ইয়াৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জনাজাত শিকাৰু প্ৰজনন সুবিধাসমূহৰ সৈতে সংযোগ আছে।
ভান্তাৰাৰ হাতী উদ্ধাৰ কেন্দ্ৰটো বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ বুলি দাবী কৰা হৈছে। অনন্ত আম্বানীয়ে উল্লেখ কৰে যে হাতীক চাৰ্কাছ, ভিক্ষাত নিয়োজিত, কাঠ উদ্যোগ, আৰু মালিকৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰা হৈছে যিসকলে আৰু তেওঁলোকৰ যত্ন ল’ব নোৱাৰে। কিন্তু চিৰিয়াখানাৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদনত হাতী বা ইয়াৰ উৎপত্তিৰ তালিকা নাই। বাতৰি অনুসৰি ভাৰতৰ বিভিন্ন ৰাজ্যৰ পৰা হাতীক সংশ্লিষ্ট ৰাধে কৃষ্ণ মন্দিৰ কল্যাণ ন্যাসলৈ স্থানান্তৰ কৰা হৈছে, ইয়াৰ প্ৰকৃত উৎস আৰু বনৰ পৰা বন্দী কৰা হৈছিল নেকি সেই সম্পৰ্কে প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে।
এই বদলিসমূহক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে, বিসংগতিপূৰ্ণ নথিপত্ৰৰ অভিযোগ আৰু পৰিবহণৰ সময়ত হাতীবোৰৰ স্বাস্থ্যৰ কল্যাণৰ বিষয়ে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰা হৈছে। কেন্দ্ৰটোত হাতীৰ সংখ্যা নাটকীয়ভাৱে বৃদ্ধি পাইছে, যিটো প্ৰথমতে পৰিকল্পিত ৬টাতকৈ বহু বেছি।
বন্যপ্ৰাণী (সুৰক্ষা) সংশোধনী আইন, ২০২২ য়ে চিৰিয়াখানাৰ সংজ্ঞা সম্প্ৰসাৰিত কৰি ভান্তাৰাক চিৰিয়াখানাৰ অনুমতি পত্ৰৰে উদ্ধাৰ আৰু সংৰক্ষণ কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰিবলৈ অনুমতি দিছে। এই আইনখনে বন্দী অৱস্থাত জন্মগ্ৰহণ কৰা তালিকা ১ৰ জীৱ-জন্তুৰ প্ৰজনন আৰু বিক্ৰীৰ সম্ভাৱনাক লৈও উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে। প্ৰজনন পাম নহয় বুলি দাবী কৰাৰ পিছতো ভান্তাৰাৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদনত চিতা আৰু অন্যান্য জনপ্ৰিয় বিদেশী প্ৰাণীকে ধৰি সংৰক্ষণ প্ৰজনন কাৰ্যসূচীৰ বিশদ বিৱৰণ দিয়া হৈছে। যাৰ ফলত বন্দীভাৱে প্ৰজনন কৰা জীৱ-জন্তুৰ ভাগ্যৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে।
বনাঞ্চলৰ ভূমিত চিৰিয়াখানা আৰু ছাফাৰীৰ অনুমতি দিয়া বন (সংৰক্ষণ) সংশোধনী আইন, ২০২৩য়ে ভান্তাৰাৰ কাৰ্য্যকলাপৰ সম্ভাৱ্য সম্প্ৰসাৰণ আৰু বন্দী বন্যপ্ৰাণীৰ বাণিজ্যিকীকৰণৰ বিষয়ে উদ্বেগ আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে।
ভান্তৰাৰ উল্লেখিত লক্ষ্য হৈছে পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত নিগমসমূহৰ ভূমিকা প্ৰদৰ্শন কৰা। কিন্তু ইয়াৰ দাবীৰ অমিল, জীৱ-জন্তুৰ উৎসৰ সন্ধান, ভাৰতীয় বন্যপ্ৰাণী আইনৰ পৰিৱৰ্তনে প্ৰকল্পটোৰ প্ৰকৃত উদ্দেশ্যক লৈ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে। ভান্তাৰাত অনুষ্ঠিত হোৱা প্ৰাক বিবাহৰ (প্ৰি ওৱেডিং) আড়ম্বৰপূৰ্ণ উদযাপন, য’ত বিদেশী জীৱ-জন্তুৰ প্ৰদৰ্শন আৰু হাই-প্ৰফাইল অতিথিৰ অংশগ্ৰহণে প্ৰকল্পটোৱে প্ৰকৃত সংৰক্ষণৰ বিপৰীতে প্ৰতিপত্তি আৰু মনোৰঞ্জনৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াৰ বিষয়ে সন্দেহত অধিক ইন্ধন যোগায়।
এনে ঘটনাত হাতীৰ ব্যৱহাৰে পশু কল্যাণক লৈ গুৰুতৰ নৈতিক প্ৰশ্নৰ উত্থাপন কৰে। বিয়াখনৰ ব্যয়বহুল খৰচ নিজেই প্ৰকৃত সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সম্পদৰ সৈতে তীব্ৰ পৰস্পৰ বিৰোধী। সম্ভাৱ্য সম্প্ৰসাৰণ আৰু বন্দী হৈ প্ৰজনন কৰা জীৱ-জন্তুৰ বিক্ৰীকে ধৰি ভান্তাৰাৰ ভৱিষ্যত চিন্তাৰ বিষয় হৈয়েই ৰৈছে আৰু ইয়াৰ ওপৰত সতৰ্কতাৰে নিৰীক্ষণৰ প্ৰয়োজন।
