কৰ্কটৰোগৰ চিকিৎসাত আৰ্টিফিচিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ(এ আই)ৰ ভূমিকা

এ আই বা আৰ্টিফিচিয়েল ইন্টেলিজেঞ্চ(কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা)ৰ কথা বৰ্তমান সময়ত নজনা ব্যক্তি খুব কমেই ওলাব। আন কিছুমান ৰোগৰ চিকিৎসাৰ লগতে এই এ আইৰ ব্যৱহাৰ কৰ্কটৰোগৰ চিকিৎসাতো কৰা হয়। আজি এই বিষয়েই কিছু কথা জনাবলৈ ওলাইছো। কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাই কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেম বা এলগৰিদমক বুজায়, যিয়ে সিদ্ধান্ত বা ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিবলৈ তথ্য ব্যৱহাৰ কৰে। এলগৰিদম এটা নিৰ্মাণ কৰিবলৈ বিজ্ঞানীসকলে কম্পিউটাৰটোৱে অনুসৰণ কৰিবলৈ নিয়ম বা নিৰ্দেশনাৰ এটা গোট তৈয়াৰ কৰিব পাৰে,যাতে ই তথ্য বিশ্লেষণ কৰি সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে।  কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাই (AI) কৰ্কট ৰোগ নিৰ্ণয়, চিকিৎসা পৰিকল্পনা, ঔষধ আৱিষ্কাৰ, আৰু ৰোগীৰ যত্ন বৃদ্ধি কৰি কৰ্কট ৰোগৰ চিকিৎসাত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছে। কেন্সাৰ চিকিৎসাত Al ৰ কিছুমান মূল ভূমিকা ইয়াত উল্লেখ কৰা হ’ল –

১/ আগতীয়াকৈ ধৰা পেলোৱা আৰু পৰীক্ষা

মেডিকেল ইমেজিং এনালাইছিছ:এ আই-চালিত সঁজুলিয়ে মেডিকেল ইমেজ (এক্স-ৰে, এম আৰ আই, চিটি স্কেন, আৰু হিষ্ট’পেথ’লজী স্লাইড) বিশ্লেষণ কৰি কেন্সাৰ কোষক সঠিকভাৱে ধৰা পেলায়।

আৰ্হি চিনাক্তকৰণ : এ আয়ে ইমেজিং আৰু জেনেটিক তথ্যত সূক্ষ্ম আৰ্হি ধৰা পেলায় যিয়ে প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত কৰ্কট ৰোগৰ ইংগিত দিব পাৰে।

লিকুইড বায়’প্সি আৰু জিনমিক্স : এ আয়ে- আগতীয়াকৈ কৰ্কট ৰোগ ধৰা পেলোৱাৰ বাবে তেজৰ পৰীক্ষাৰ পৰা জিনীয় মিউটেচন বিশ্লেষণ কৰাত সহায় কৰে।

মেম’গ্ৰাম আৰু পেপ টেষ্টৰ দৰে পৰীক্ষাৰ সহায়ত নিয়মিতভাৱে মানুহৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ বা কেন্সাৰলৈ পৰিণত হ’ব পৰা প্ৰি-কেন্সাৰাছ কোষৰ পৰীক্ষা কৰা হয়। লক্ষ্য হ’ল বিয়পি পৰাৰ আগতেই বা আনকি আচলতে গঠন হোৱাৰ আগতেই কেন্সাৰ আগতীয়াকৈ ধৰিব পৰা আৰু চিকিৎসা কৰা। স্তন কেন্সাৰকে ধৰি কেইবাবিধো কৰ্কট ৰোগৰ পৰীক্ষাত সহায়ক হোৱাকৈ বিজ্ঞানীসকলে Al সঁজুলি প্ৰস্তুত কৰিছে। ২০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চিকিৎসকসকলক মেম’গ্ৰামৰ ব্যাখ্যা কৰাত সহায় কৰিবলৈ এ আই ভিত্তিক কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেম ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে আৰু এই ক্ষেত্ৰত গৱেষণাৰ দ্ৰুত বিকাশ ঘটিছে।

২/ ব্যক্তিগতকৃত চিকিৎসা পৰিকল্পনাঃ-নিখুঁত চিকিৎসা

এ আইৰ সহয়ত ৰোগীৰ জিনীয় প্ৰফাইলৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি চিকিৎসা কৰা হয়,আৰু কোনবোৰ চিকিৎসা পদ্ধতি আটাইতকৈ ফলপ্ৰসূ হ’ব সেইটো নিৰ্ধাৰণ কৰা।

৩/ ঔষধ আৱিষ্কাৰ আৰু বিকাশ

নতুন ঔষধ চিনাক্ত কৰা : এ আয়ে নতুন কেন্সাৰ ঔষধৰ আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ গতি বৃদ্ধি কৰি, সম্ভাৱ্য যৌগ চিনাক্ত কৰিবলৈ বিশাল তথ্যৰ সমষ্টি বিশ্লেষণ কৰে।

ড্ৰাগ ৰিপাৰ্প’জিং : এ আয়ে বৰ্তমানৰ সেইবোৰ ঔষধ বিচাৰি উলিয়াই,যিবোৰ নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ কেন্সাৰৰ বিৰুদ্ধে ফলপ্ৰসূ হ’ব পাৰে।

৪/ ফলাফলৰ আগজাননী দিয়া আৰু ৰোগীক নিৰীক্ষণ কৰাঃ-

জীয়াই থকাৰ ভৱিষ্যদ্বাণী : এ আই মডেল বিশ্লেষণ

ৰোগীৰ তথ্য,জীয়াই থকাৰ হাৰ আৰু ৰোগৰ অগ্ৰগতিৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিবলৈ।

দূৰৱৰ্তী নিৰীক্ষণ : পৰিধানযোগ্য ডিভাইচসমূহ আৰু এই আই চালিত এপ্লিকেচনে ৰোগীৰ লক্ষণসমূহ অনুসৰণ কৰে আৰু যিকোনো চিন্তনীয় পৰিৱৰ্তনৰ বিষয়ে চিকিৎসকক সতৰ্ক কৰে।

কেন্সাৰ ধৰা পেলোৱা : এ আয়ে লক্ষণ থকা লোকৰ কৰ্কট ৰোগ ধৰা পেলোৱাৰ সম্ভাৱনাও দেখুৱাইছে। উদাহৰণস্বৰূপে, ডাঃ টাৰ্কবে আৰু এনচিআইৰ চেণ্টাৰ ফৰ কেন্সাৰ ৰিচাৰ্চৰ তেওঁৰ সহযোগীসকলে প্ৰস্তুত কৰা আল মডেলে ৰেডিঅ’লজিষ্টসকলক তুলনামূলকভাৱে নতুন ধৰণৰ প্ৰষ্টেট এম আৰ আই স্কেনত সম্ভাৱ্য আক্ৰমণাত্মক প্ৰষ্টেট কেন্সাৰ বাছি উলিয়াবলৈ সহজ কৰি তুলিব পাৰে, যাক মাল্টিপেৰামেট্ৰিক এম আৰ আই বুলি কোৱা হয়।

৫/ অস্ত্ৰোপচাৰত এ আই চালিত ৰবটিক্স

ৰবটিক-সহায়ক অস্ত্ৰোপচাৰ: এ আয়ে অস্ত্ৰোপচাৰ পদ্ধতিত নিখুঁততা বৃদ্ধি কৰে,ফলাফল উন্নত কৰে আৰু আৰোগ্যৰ সময় হ্ৰাস কৰে।

৬/ প্ৰশাসনিক কামসমূহ স্বয়ংক্ৰিয় কৰা

কৰ্মবোজা হ্ৰাস কৰা : এ আয়ে চিকিৎসা নথিপত্ৰ আৰু সময়সূচীৰ দৰে কামসমূহ সুশৃংখলিত কৰে, যাৰ ফলত স্বাস্থ্যসেৱা পেছাদাৰীসকলে ৰোগীৰ যত্নত অধিক মনোনিৱেশ কৰিব পাৰে।

৭/ ৰেডিয়চন থেৰাপি অপ্টিমাইজেচন

এ আয়ে সুস্থ কলাৰ ক্ষতি কম কৰাৰ লগতে টিউমাৰক লক্ষ্য কৰি নিখুঁতভাৱে ৰেডিয়চনৰ মাত্ৰাক পৰিকল্পনা কৰাত সহায় কৰে।

৮/ কেন্সাৰৰ চিকিৎসা নিৰ্বাচন কৰা

চিকিৎসকে ইমেজিং টেষ্টৰ সহায়ত কেন্সাৰৰ বিষয়েও গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য লাভ কৰে,যেনে ই কিমান দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে,বিয়পি পৰিছে নে নাই,চিকিৎসাৰ পিছত ই পুনৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে নে নাই। এই তথ্যই চিকিৎসকসকলক তেওঁলোকৰ ৰোগীৰ বাবে আটাইতকৈ উপযুক্ত চিকিৎসা বাছি লোৱাত সহায় কৰিব পাৰে। কেইবাটাও গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে এ আইৰ এনে পূৰ্বানুমানিক তথ্য-আৰু হয়তো তাতোকৈও বেছি-ইমেজিং স্কেনৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে,যি বৰ্তমান মানুহে কৰিব পৰাতকৈ অধিক নিখুঁত।

প্ৰত্যাহ্বান আৰু নৈতিক বিবেচনা :

তথ্যৰ গোপনীয়তা : ৰোগীৰ তথ্য সুৰক্ষিত হোৱাটো নিশ্চিত কৰা।

এ আই মডেলত পক্ষপাতিত্ব : পক্ষপাতিত্ব এৰাই চলিবলৈ এ আই মডেলক বিভিন্ন ডাটাছেটত প্ৰশিক্ষণ দিব লাগিব।

ক্লিনিকেল বৈধকৰণ:স্বাস্থ্যসেৱাত ব্যাপকভাৱে গ্ৰহণ কৰাৰ পূৰ্বে এ আই সঁজুলিসমূহ পাৰ হ’ব লাগিব কঠোৰ পৰীক্ষাৰ মাজেৰে।

ভৱিষ্যতৰ দিশ –

১ ) মেচিন লাৰ্নিঙৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধি: এ আই মেচিন লাৰ্নিং এলগৰিদম অধিক ব্যাপকভাৱে গ্ৰহণ কৰাৰ লগে লগে কেন্সাৰৰ চিকিৎসাত ই বৃহৎ ভূমিকা পালন কৰি যাব।

অন্যান্য প্ৰযুক্তিৰ সৈতে সংহতি :

এই আইক কৰ্কট ৰোগৰ চিকিৎসাৰ উন্নতিৰ বাবে অন্যান্য প্ৰযুক্তি যেনে ৰবটিক্স আৰু ইণ্টাৰনেট অৱ থিংছ (IoT)ৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে।

২) বিৰল কেন্সাৰত গুৰুত্ব দিয়ক: এ আই অভ্যস্ত হ’ব

বিৰল কেন্সাৰৰ চিকিৎসাৰ বিকল্প উন্নত কৰাত, য’ত তথ্য সীমিত।

৩) বিশ্বব্যাপী সহযোগিতা : আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়

কৰ্কট ৰোগৰ চিকিৎসাত Alক আগুৱাই নিবলৈ তথ্য, উত্তম পদ্ধতি আৰু গৱেষণাৰ তথ্যসমূহ ভাগ-বতৰা কৰিবলৈ সহযোগিতা অতি প্ৰয়োজনীয় হ’ব।

৪) এ আই-চালিত প্ৰতিৰোধমূলক অংক’লজী

ভৱিষ্যতৰ এ আই মডেলসমূহে প্ৰতিৰোধমূলক অংক’লজীৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিব, ৰোগীৰ জিনীয়, জীৱনশৈলী আৰু পৰিৱেশৰ কাৰকৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কেন্সাৰৰ আশংকাৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিব। ই কেন্সাৰ হোৱাৰ আগতে আগতীয়া হস্তক্ষেপত সহায় কৰিব পাৰে।

৫) এ আই ইণ্টিগ্ৰেটেড ৰিয়েল-টাইম মনিটৰিং

ৱেয়াৰেবল এ আই-চালিত ডিভাইচ আৰু মোবাইল স্বাস্থ্য এপ্লিকেচনে কেন্সাৰ ৰোগীৰ বাস্তৱ সময়ৰ নিৰীক্ষণ, ৰোগৰ অগ্ৰগতি অনুসৰণ, আৰু চিকিৎসা পৰিকল্পনা গতিশীলভাৱে সামঞ্জস্য ৰক্ষা কৰাত সহায় কৰিব।

৬) তথ্যৰ পক্ষপাতিত্ব আৰু নৈতিক প্ৰত্যাহ্বান অতিক্ৰম কৰা

Al গ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত এটা ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান হৈছে পক্ষপাতমূলক প্ৰশিক্ষণৰ তথ্য, যিয়ে সঠিকতাক প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে। ভৱিষ্যতৰ Al মডেলসমূহে বিভিন্ন জনসংখ্যাৰ মাজত ন্যায্যতা আৰু নিৰ্ভৰযোগ্যতা উন্নত কৰিবলৈ বিভিন্ন ডাটাছেটসমূহ একত্ৰিত কৰিব লাগিব।

৭/ এ আই-মানৱ সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰা

এ আয়ে অংক’লজিষ্টৰ ঠাই ল’ব নোৱাৰে যদিও ই এক উন্নত সিদ্ধান্ত-সহায়ক আহিলা হিচাপে কাম কৰিব। ভৱিষ্যতে উন্নত এ আই-মানৱীয় সহযোগিতা দেখা যাব, য’ত এ আয়ে ডাটা-গধুৰ কামবোৰ চম্ভালিব, যাৰ ফলত চিকিৎসকসকলে ৰোগীৰ যত্নত মনোনিৱেশ কৰিব পাৰিব।

এ আই বা কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাই ৰোগ নিৰ্ণয় দ্ৰুত আৰু সঠিক কৰি,চিকিৎসা পৰিকল্পনা ব্যক্তিগতকৰণ কৰি, আৰু ঔষধ আৱিষ্কাৰ ত্বৰান্বিত কৰি কৰ্কটৰোগৰ চিকিৎসাত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছে। এ আইৰ প্ৰযুক্তিৰ উন্নতিৰ লগে লগে কেন্সাৰৰ যত্নত ইয়াৰ ভূমিকা সম্প্ৰসাৰিত হ’ব, যাৰ ফলত চিকিৎসা অধিক ফলপ্ৰসূ আৰু সুলভ হ’ব।

ডাঃ বিক্ৰম কুমাৰ ডেকা
(কৰ্কট ৰোগ বিশেষজ্ঞ, ৰ’ব’টিক শল্য চিকিৎসক, মেক্স হস্পিটেল,দিল্লী)
চিকিৎসকৰ ফোনঃ-৯৫৬০৬৩০২০৫