অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানাৰ পৰা জব্দ কৰা দুষ্প্ৰাপ্য জীৱ-জন্তুসমূহ ৰিলায়েন্স ইণ্ডাষ্ট্ৰীজৰ অধ্যক্ষ মুকেশ আম্বানীৰ পুত্ৰ অনন্ত আম্বানীৰ মালিকানাধীন বৰ্তমান ভান্টাৰা নামেৰে পৰিচিত গুজৰাটৰ জামনগৰৰ গ্ৰীণ জুলজিকেল, ৰেচকিউ এণ্ড ৰিহেবিলিটেচন চেণ্টাৰ (GZRRC) লৈ স্থানান্তৰিত কৰাক লৈ প্ৰশ্নৰ সন্মুখীন হৈছে অসমৰ বন বিভাগ।
এই পৰিস্থিতিয়ে বন্যপ্ৰাণী কৰ্মী আৰু সংৰক্ষণবিদসকলৰ মাজত ক্ষোভৰ সৃষ্টি কৰিছে, যাৰ ফলত জীৱ-জন্তুসমূহৰ স্থানান্তৰৰ স্বচ্ছতা আৰু বৈধতাৰ লগতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী সৰবৰাহৰ সৈতে সম্ভাৱ্য সম্পৰ্কৰ বিষয়েও জটিল প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে।
তৎপৰতা আৰু গোপনীয়তাৰ নিদৰ্শন:
অসম আৰক্ষী আৰু বন বিভাগে সঘনাই ইণ্ডোনেছিয়া, আফ্ৰিকা, লেটিন আমেৰিকাৰ দৰে দেশৰ পৰা চোৰাং সৰবৰাহ কৰা প্ৰায় বিৰল আৰু দুষ্প্ৰাপ্য প্ৰজাতিৰ চোৰাং বন্যপ্ৰাণী জব্দ কৰে। কিন্তু তাৰ পিছত এই জীৱবোৰকে দ্ৰুতগতিত ভান্টাৰালৈ স্থানান্তৰিত কৰা হয়, যাৰ ফলত এই প্ৰক্ৰিয়াৰ লগত জড়িত অযথা তৎপৰতাৰ সম্পৰ্কে প্ৰশ্নৰ সৃষ্টি হয়।
গ্ৰীণছ জুলজিকেল, ৰেচকিউ এণ্ড ৰিহেবিলিটেচন চেণ্টাৰ (ভান্তাৰাৰ পূৰ্বৰ নাম)ৰ ২০২২-২৩ বৰ্ষৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে যে কেৱল ২০২২ চনতে ভান্টাৰাই অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানাৰ পৰা দুটা এশিঙীয়া গঁড়কে ধৰি মুঠ ৬৪টা জন্তু লাভ কৰিছিল।
অসম ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানাৰ পৰা আম্বানীৰ চিৰিয়াখানাই লাভ কৰা জীৱ-জন্তুসমূহৰ ভিতৰত আছে ১৭টা আফ্ৰিকান কাছ (Centrochelys sulcata), এটা দাড়িযুক্ত কেপুচিন (Sapajus libidinosus), এটা বেনেটৰ গছৰ কেংগাৰু (Dendrolagus bennettianus), দুটা Black-crested মেংগাবে (Lophocebus aterrimus), ছটা Booted ‘মেকাক’ (Macaca ochreata), এটা বগা গালৰ গিবন (Hylobates albibarbis), এটা ডি ব্ৰাজাৰ বান্দৰ (Cercopithecus neglectus), দুটা ইউৰোপীয় হেজহগ (Erinaceus europaeus), চাৰিটা হেক’ছ মেকাক (Macaca hecki), তিনিটা ইণ্ডোচাইনিজ ৰূপালী লেংগুৰ (Trachypithecus germaini), এটা ক্লছৰ গিবন (Hylobates klossii), এটা লাৰ গিবন (Hylobates lar), চাৰিটা লেজাৰ স্পট-নাকযুক্ত গুয়েনন (Cercopithecus petaurista), এটা মিৰকাট (Suricata suricatta), আঠটা মূৰ মেকাক (Macaca maura), এটা পাইলেটেড গিবন (Hylobates pileatus), এটা ৰঙা ঠেংযুক্ত গুয়েন (Cercopithecus Ascanius), পাঁচটা টনকিয়ান মেকাক (Macaca tonkeana), দুটা বগা ডিঙিৰ গুয়েনন/হ’ষ্টৰ বান্দৰ (Cercopithecus erythrogaster), আৰু দুটা এশিঙীয়া গঁড়।
প্ৰতিষ্ঠিত প্ৰট’কলসমূহ ভংগৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছে:
কেন্দ্ৰীয় চিৰিয়াখানা কৰ্তৃপক্ষ আৰু বন্যপ্ৰাণী সুৰক্ষা আইন অনুসৰি চিৰিয়াখানাৰ মাজত পশুৰ বিনিময়ৰ বাবে প্ৰতিষ্ঠিত প্ৰট’কলসমূহ এই বদলিসমূহত আওকাণ কৰা যেন লাগে। এই প্ৰট’কলসমূহত সাধাৰণতে জীৱ-জন্তুৰ কল্যাণ নিশ্চিত কৰিবলৈ আৰু ৰোগৰ বিস্তাৰ ৰোধ কৰিবলৈ পৰিদৰ্শন, স্বাস্থ্য পৰীক্ষা, আৰু কোৱাৰেণ্টাইনৰ সময়কে ধৰি দীঘলীয়া পদ্ধতিসমূহ জড়িত হৈ থাকে। ইয়াৰ উপৰিও জীৱ-জন্তুৰ বিনিময়ত সাধাৰণতে চিৰিয়াখানাৰ মাজত প্ৰজাতিৰ পাৰস্পৰিক স্থানান্তৰ জড়িত হৈ থাকে। অৱশ্যে বিনিময়ত একো নোপোৱাকৈ অসমে এই জীৱ-জন্তুবোৰ ভান্টাৰালৈ প্ৰেৰণ কৰা বুলি সূত্ৰসমূহে অভিযোগ উত্থাপন কৰিছে, যাৰ ফলত বদলিৰ বৈধতাক লৈ আৰু অধিক সন্দেহৰ সৃষ্টি হৈছে।
নাম প্ৰকাশত অনিচ্ছুক এজন বন্যপ্ৰাণী কৰ্মীয়ে কয়, “চিৰিয়াখানাৰ মাজত পশুৰ বিনিময়ৰ বাবে মানক প্ৰট’কলত কেন্দ্ৰীয় চিৰিয়াখানা কৰ্তৃপক্ষৰ অনুমোদন আৰু বন্যপ্ৰাণী সুৰক্ষা আইন মানি চলাকে ধৰি দীঘলীয়া পদ্ধতি জড়িত হৈ থাকে। এই প্ৰক্ৰিয়াসমূহ সম্পূৰ্ণ হ’বলৈ এবছৰ নহ’লেও কেইবা মাহৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে। কিন্তু ভান্টাৰালৈ বদলি হোৱা জীৱ-জন্তুৰ ক্ষেত্ৰত কিছুমান ক্ষেত্ৰত স্থানান্তৰণৰ সময় মাত্ৰ ১৯ দিনহে হৈছে।’
২০২২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰত মিজোৰাম সীমান্তৰ অসমৰ কাছাৰ জিলাৰ ডাৰ্বি চাহ বাগিচা অঞ্চলত আৰক্ষীয়ে ১৩টা বিৰল বিদেশী প্ৰাণী জব্দ কৰে। এই প্ৰাণীবোৰকে মাত্ৰ ১৯ দিনৰ ভিতৰতে বিভ্ৰান্তিকৰভাৱে ভান্টাৰালৈ স্থানান্তৰিত কৰা হৈছিল, যিটো মানক পদ্ধতিৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ বিপৰীত, যিবোৰ সাধাৰণতে কঠোৰ নিয়মাৱলীৰ বাবে সম্পূৰ্ণ হ’বলৈ এবছৰ নহ’লেও কেইবা মাহৰ সময় লাগে। প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে যে জীৱ-জন্তুবোৰৰ উৎস আৰু বৈধতা নিৰ্ণয় কৰিবলৈ উপযুক্ত তদন্ত কৰা হৈছে নে?
খবৰ অনুসৰি ভান্টাৰাইও একেধৰণৰ সন্দেহজনক পৰিস্থিতিত অসমৰ পৰা আন জীৱ-জন্তু লাভ কৰিছিল।
ভান্টাৰা সম্পৰ্কে নৈতিক উদ্বিগ্নতা:
ভান্টাৰাই নিজকে পুনৰ্বাসনৰ সুবিধা হিচাপে চিত্ৰিত কৰিলেও সমালোচকসকলে সম্ভাৱ্য চোৰাং বন্যপ্ৰাণীক গ্ৰহণ কৰাৰ সন্দৰ্ভত নৈতিক উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে। তেওঁলোকে প্ৰশ্ন কৰে যে ভান্টাৰা সঁচাকৈয়ে সংৰক্ষণৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ নে কেৱল এই বিদেশী প্ৰাণীবোৰৰ পৰা সম্ভাৱ্য লাভৰ বাবে ধুঁৱলীময় “উদ্ধাৰ” আখ্যান তুলি ধৰিছে।
এলানি সন্দেহ আৰু তদন্তৰ প্ৰয়োজনীয়তা:
বদলিৰ ক্ষিপ্ৰতাৰ লগতে অসম বন বিভাগ আৰু আৰক্ষীৰ স্বচ্ছতাৰ অভাৱে আপাততঃ এক উদ্বেগজনক ছবি দাঙি ধৰিছে।
এই বদলিসমূহত অসম আৰক্ষী আৰু বন বিভাগৰ ভূমিকা এতিয়াও ৰহস্যৰ আৱৰণেৰে আবৃত হৈ আছে।
অসম বন বিভাগ বা ৰাজ্যিক চিৰিয়াখানা কৰ্তৃপক্ষই এই জীৱ-জন্তুসমূহ ব্যক্তিগত চিৰিয়াখানালৈ স্থানান্তৰ সন্দৰ্ভত কোনো আনুষ্ঠানিক বিবৃতি দিয়া নাই। গ্ৰীণছ জুলজিকেল, ৰেচকিউ, এণ্ড ৰিহেবিলিটেচন চেণ্টাৰৰ ২০২২-২৩ চনৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ পোৱাৰ পিছতহে ই পোহৰলৈ আহিছে।
জব্দ কৰা চোৰাং বাহনসমূহ যিদৰে সহজে মুকলি কৰি দিয়াৰ খবৰ আহিছে, সেইটোৱে সম্ভাৱ্য গোপন বুজাবুজি বা পৰিস্থিতিক ইচ্ছাকৃতভাৱে তুচ্ছজ্ঞান কৰাৰ সন্দেহ আৰু অধিক গভীৰ কৰি তোলে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী সৰবৰাহৰ অভিযানৰ সৈতে যিকোনো সম্ভাৱ্য সম্পৰ্ক উন্মোচন কৰিবলৈ সংৰক্ষণবিদসকলে এক সম্যক তদন্তৰ আহ্বান জনাইছে।
এই ক্ষিপ্ৰ বদলিৰ আঁৰৰ সত্যতা উন্মোচন কৰিবলৈ আৰু বন্যপ্ৰাণী সৰবৰাহৰ সৈতে যিকোনো সম্ভাৱ্য সংযোগ উন্মোচন কৰিবলৈ এক সম্যক তদন্ত কৰিব লাগিব বুলি কয় এজন বন্যপ্ৰাণী কৰ্মীয়ে।
তদুপৰি, তেওঁ কয় যে অসম চৰকাৰে স্বচ্ছতাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া, আইনী পদ্ধতি মানি চলা, আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত জীৱ-জন্তুৰ কল্যাণৰ বাবে জব্দ কৰা বন্যপ্ৰাণী চম্ভালিব পৰাকৈ কঠোৰ প্ৰট’কল ৰূপায়ণ কৰাৰ প্ৰয়োজন।
