আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে বিশ্বৰ বিভিন্ন বাণিজ্যিক অংশীদাৰৰ ওপৰত উচ্চ শুল্ক আৰোপ কৰাৰ পৰিকল্পনাৰ পৰা পিছুৱাই গৈছে যদিও এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যতিক্ৰম এতিয়াও হৈছে: চীন। আন দেশসমূহে আমেৰিকাৰ সৈতে বাণিজ্যৰ নতুন ১০% শুল্কৰ পৰা ৯০ দিনৰ ৰেহাই লাভ কৰিছে যদিও চীনৰ ওপৰত শুল্ক কটকটীয়া কৰা হৈছে। ২০২৫ চনৰ ৯ এপ্ৰিলত ট্ৰাম্পে চীনৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত শুল্ক ১২৫% লৈ বৃদ্ধি কৰি বিশ্বৰ দুখন বৃহৎ অৰ্থনীতিৰ মাজত বাণিজ্যিক উত্তেজনাক এক নতুন মাত্ৰালৈ লৈ যায়।
ট্ৰাম্পৰ মতে
ট্ৰাম্পৰ মতে এই পদক্ষেপৰ কাৰণ হৈছে বেইজিঙে “গোলকীয় বজাৰখনৰ প্ৰতি সন্মানৰ অভাৱ”। অৱশ্যে বিশ্লেষকসকলৰ মতে আমেৰিকাৰ শুল্কৰ বিৰুদ্ধে চীনৰ প্ৰত্যক্ষ আৰু কঠোৰ সঁহাৰিয়ে ট্ৰাম্পক এই পদক্ষেপ ল’বলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল।
ট্ৰাম্পৰ প্ৰতিশোধমূলক শুল্ক বৃদ্ধিৰ প্ৰতিশোধ লোৱাতকৈ বহু দেশে আলোচনা কৰিবলৈ বাছি লোৱাৰ বিপৰীতে চীনে এক বেলেগ পন্থা গ্ৰহণ কৰিছে। ১১ এপ্ৰিলত চীনে ট্ৰাম্পৰ এই পদক্ষেপক “হাস্যকৰ” বুলি অভিহিত কৰি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত নিজৰ শুল্ক ১২৫% লৈ বৃদ্ধি কৰিছিল। ফলত বিশ্বৰ দুটা শীৰ্ষ অৰ্থনীতি এতিয়া পূৰ্ণাংগ বাণিজ্য যুদ্ধৰ মাজত সোমাই পৰিছে।
চীনৰ শক্তিশালী স্থিতি
আমেৰিকা-চীন সম্পৰ্কৰ বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, ট্ৰাম্পৰ প্ৰথম কাৰ্যকালত (২০১৭-২০২১) চীন-আমেৰিকাৰ বাণিজ্য যুদ্ধৰ সময়ত বেইজিঙে আলোচনাৰ জৰিয়তে ক্ষন্তেকীয়া নিষ্পত্তি বিচাৰিছিল যদিও এইবাৰ ইয়াৰ স্থিতি বহুত শক্তিশালী। চীনে এতিয়া বিশ্বাস কৰিছে যে আমেৰিকাৰ সমান বা তাতকৈ অধিক ক্ষতি কৰিবলৈ সক্ষম, একে সময়তে বিশ্ব বাণিজ্যত নিজৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰিবলৈ সক্ষম।
চীনৰ আস্থাৰ আঁৰত আছে যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা চীনৰ অৰ্থনৈতিক কৌশলৰ পৰিৱৰ্তন। চীনে নিজৰ বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক বৈচিত্ৰ্যময় কৰি আমেৰিকাৰ বজাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰিছে। প্ৰযুক্তিগত আত্মনিৰ্ভৰশীলতা আৰু উদ্ভাৱনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি চীনে নিজৰ অৰ্থনীতি শক্তিশালী কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, বেল্ট এণ্ড ৰোড ইনিচিয়েটিভ আৰু এছিয়ান ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ ইনভেষ্টমেণ্ট বেংকৰ দৰে পদক্ষেপে চীনক বিশ্ব বাণিজ্যত প্ৰভাৱশালী স্থান প্ৰদান কৰিছে।
শুল্কৰ প্ৰভাৱ
এই উচ্চ শুল্কৰ প্ৰভাৱ চীনৰ ৰপ্তানিমুখী উদ্যোগসমূহৰ ওপৰত গভীৰ হ’ব, বিশেষকৈ উপকূলীয় অঞ্চলত আচবাব, কাপোৰ, খেলনা, ঘৰুৱা সঁজুলি উৎপাদন কৰা কাৰখানাসমূহৰ ওপৰত। এই উদ্যোগসমূহে আমেৰিকাৰ গ্ৰাহকক বৃহৎ পৰিমাণৰ সামগ্ৰী যোগান ধৰে। কিন্তু চীনৰ অৰ্থনীতিৰ গাঁথনি এতিয়া এনেদৰে বিকশিত হৈছে যে তেওঁলোকে এই জোকাৰণি চম্ভালিব পৰা বুলি বিশ্বাস কৰে। চীনৰ ঘৰুৱা বজাৰখনো যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে, আৰু তেওঁলোকে এছিয়া, আফ্ৰিকা, ইউৰোপৰ অন্যান্য বজাৰলৈ ৰপ্তানি বৃদ্ধি কৰিছে।
বিজ্ঞাপন
আনহাতে চীনৰ প্ৰতিশোধমূলক শুল্কৰ বাবে আমেৰিকাৰ কৃষক আৰু উদ্যোগপতি লোকচানৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে। বিশেষকৈ আমেৰিকাৰ সৰিয়হ, ঘেঁহু, কুঁহিয়াৰ আৰু মাংস ৰপ্তানিকাৰকসকলে চীনৰ বজাৰত বৃহৎ লোকচানৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে। ইতিমধ্যে চীনে ব্ৰাজিল আৰু অন্যান্য দেশৰ পৰা কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ আমদানি বৃদ্ধি কৰিছে, যাৰ ফলত আমেৰিকাৰ কৃষকৰ দীৰ্ঘম্যাদী ক্ষতি হ’ব পাৰে।
অৰ্থনৈতিক প্ৰভাৱ
বিশ্লেষকসকলৰ মতে এই শুল্ক যুদ্ধই আমেৰিকা আৰু চীন উভয়ৰে অৰ্থনীতিৰ বাবে ক্ষতিকাৰক হ’ব পাৰে। আমেৰিকাৰ গ্ৰাহকৰ বাবে চীনা সামগ্ৰীৰ মূল্য বৃদ্ধি পাব, যাৰ ফলত মুদ্ৰাস্ফীতিৰ চাপ বৃদ্ধি পাব পাৰে। আনহাতে, চীনৰ অৰ্থনীতিয়ে আভ্যন্তৰীণ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হ’লেও ইয়াৰ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক আৰু বিশ্বব্যাপী প্ৰভাৱে এই সংকটৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
ট্ৰাম্প প্ৰশাসনে দাবী কৰিছে যে এই শুল্কসমূহে আমেৰিকাৰ উদ্যোগক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব আৰু চাকৰিৰ সৃষ্টি কৰিব। কিন্তু অৰ্থনীতিবিদসকলে সকীয়াই দিছে যে এই নীতিয়ে মন্দাৱস্থাৰ আশংকা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। যোৱা সপ্তাহত বিশ্বৰ শ্বেয়াৰ বজাৰত যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে, যিয়ে এই শুল্ক যুদ্ধৰ প্ৰভাৱৰ ইংগিত দিয়ে।
আমেৰিকা-চীনৰ বাণিজ্য যুদ্ধ এতিয়া নতুন পৰ্যায়ত প্ৰৱেশ কৰিছে, চীনে পিছুৱাই যোৱাৰ কোনো লক্ষণ দেখা পোৱা নাই। ট্ৰাম্পৰ ১২৫% শুল্ক আৰু চীনৰ সমান সঁহাৰিয়ে বিশ্ব অৰ্থনীতিত অনিশ্চয়তা বৃদ্ধি কৰিছে। চীনৰ শক্তিশালী স্থিতি আৰু বিশ্ব মিত্ৰতা গঠনৰ প্ৰচেষ্টাই এই যুদ্ধত ইয়াক কৌশলগত সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে। কিন্তু এই সংঘাতৰ চূড়ান্ত পৰিণতি এতিয়াও জানিব পৰা হোৱা নাই। এতিয়া ডাঙৰ প্ৰশ্নটো হ’ল এই যুদ্ধৰ পৰিণতি চম্ভালিবলৈ বিশ্বৰ বজাৰ আৰু গ্ৰাহক সাজু নেকি?