হাতীৰ সৈতে সংঘাতৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ এটা বিশেষ এপৰ সহায়ত আগতীয়াকৈ সতৰ্কবাণী প্ৰেৰণ কৰা হয়। মধ্য ভাৰতৰ শুষ্ক বনাঞ্চলত কমিউনিটি ট্ৰেকাৰসকলে হাতীৰ ভৰিচাপ, গোবৰ, জাকৰ গতি আৰু শব্দ চিনাক্ত কৰি এই সতৰ্কীকৰণ ব্যৱস্থা সক্ৰিয় কৰে, যাৰ ফলত প্ৰতিবছৰে বহু দুৰ্ঘটনা ৰোধ হোৱাত সহায় হৈছে।
“হাতীৰ বন্ধু” উপাধিধাৰী ভুৱন যাদৱে বনৰ ভিতৰত ছত্তীশগড়ৰ ঘন অৰণ্যত হাতীৰ জাকটোক অনুসৰণ কৰি ট্ৰেকাৰসকলে মোবাইলত তথ্য আপডেট কৰে। তেওঁ কয়, “জাকটোৰ স্থান জানাৰ লগে লগে আমি ইয়াক এপটোত আপডেট কৰি গাঁওবাসীক সকীয়াই দিয়ে। ভাৰতীয় কোম্পানী কল্পভাইগ দ্বাৰা নিৰ্মিত এই এপটো তথ্য বিশ্লেষণ কৰি সতৰ্কবাণী পঠায়।
এপটো মুকলি কৰাৰ এবছৰ পূৰ্বে অৰ্থাৎ ২০২২ চনত উদন্তী সীতানাদী বাঘ সংৰক্ষিত অঞ্চলত হাতীয়ে ৫ জন লোকক হত্যা কৰিছিল। বাঘ সংৰক্ষিত বনৰ কাৰণে যাদৱে কয় যে শান্ত থাকি সংঘাত এৰাবলৈ চেষ্টা কৰা হয়।
২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত এলাৰ্ম ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ পিছৰে পৰা মাত্ৰ এজন হাতী সম্পৰ্কীয় মৃত্যুৰ তথ্য পোৱা গৈছে। এই পদক্ষেপৰ নেতৃত্ব দিয়া ৰাজ্যিক বন বিষয়া বৰুণ জৈনে কয় যে, ‘গাঁওবাসীয়ে নিজৰ মোবাইল নম্বৰ আৰু জিঅ’ টেগ স্থান প্ৰদান কৰে। পাঁচ কিলোমিটাৰ ব্যাসাৰ্ধৰ ভিতৰত হাতী আহিলে তেওঁলোকৰ ফোন আৰু টেক্সট মেছেজ আহে। তেওঁ কয় যে বৃহৎ সংঘাতপূৰ্ণ অঞ্চলৰ গাঁৱত লাউডস্পীকাৰৰ জৰিয়তেও ঘোষণাসমূহ দ্বিতীয় প্ৰতিৰক্ষা শাৰী হিচাপে সম্প্ৰচাৰ কৰা হয়।
উল্লেখ্যা যে বিশ্ব বন্যপ্ৰাণী পুঁজিৰ তথ্য অনুসৰি, এছিয়াত ৫০,০০০ তকৈ কম এছিয়ান হাতী আছে, যিৰে অধিকাংশ ভাৰতত, বাকী শ্ৰীলংকা আৰু দক্ষিণ-পূৰ্ব এছিয়াত আছে। দ্ৰুত বসতি বৃদ্ধি, খনন কাৰ্য আৰু বনাঞ্চলৰ কম হোৱাৰ ফলত এই প্ৰাণীবোৰ মানুহৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছে। ছত্তীশগড়ৰ শিল কুৱেৰী অভিযানক দশক ধৰি হাতীক অস্থায়ী অঞ্চললৈ ঠেলি দিয়াৰ বাবে দোষাৰোপ কৰা হয়।
গৱেষণা অনুসৰি, ৬ টন ওজনৰ হাতী ৩০ ছেকেণ্ডত কেইবাশ মিটাৰ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰিব পাৰে। হাতীৰ বাসস্থান সংকুচিত হোৱাৰ ফলত ২০২৩-২০২৪ চনত ভাৰতত ৬২৯ জনৰ মৃত্যু হৈছিল।
সম্প্ৰতি হাতীৰ সমস্যাৰ পৰা পৰিত্ৰাণৰ বাবে ৰেডিঅ’ কলাৰ বদলি এই সতৰ্কতা এপ বেছি কাৰ্যকৰী বিবেচিত হৈছে।
