বন (সংৰক্ষণ) আইন, ১৯৮০ৰ বিতৰ্কিত প্ৰস্তাৱিত সংশোধনী পৰীক্ষা কৰিবলৈ গঠন কৰা সংসদীয় সমিতিখনে সংশোধনী বিধেয়কখন সম্পূৰ্ণৰূপে সমৰ্থন কৰিছে। ২০ জুলাইত বৰ্ষাকালীন অধিৱেশনৰ পূৰ্বে সংসদত দাখিল হ’বলগীয়া বন (সংৰক্ষণ) সংশোধনী বিধেয়ক, ২০২৩ সন্দৰ্ভত ৩১ জনীয়া যুটীয়া সমিতিয়ে প্ৰস্তুত কৰা প্ৰতিবেদনৰ খচৰা প্ৰতিলিপিত এই কথা স্পষ্ট হৈছে। দ্য হিন্দুৱে এই খচৰাৰ প্ৰতিলিপি লাভ কৰাৰ পিছত এই তথ্য সদৰী কৰিছে।
বিধেয়কখনে ১৯৮০ চনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ আইনখন সংশোধন কৰিব বিচাৰিছে। এইখন আইন প্ৰণয়ন কৰা হৈছিল যাতে ভাৰতৰ বনাঞ্চলৰ ভূমি অৰণ্য বহিৰ্ভূত উদ্দেশ্যে অবাধে দখল কৰা নহয়। এই আইনখনে কেন্দ্ৰক ক্ষমতা প্ৰদান কৰিছে যে অৰণ্য বহিৰ্ভূত উদ্দেশ্যে ডাইভাৰ্ট কৰা যিকোনো বনভূমিক যথাযথ ক্ষতিপূৰণ দিয়া হ’ব। ইয়াৰ উপৰিও ই ৰাজ্য বা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ৰেকৰ্ডত আনুষ্ঠানিকভাৱে ‘বন’ হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত নোহোৱা ভূমিলৈও নিজৰ ক্ষমতা সম্প্ৰসাৰিত কৰে।
যোৱা কেইটামান দশকত এই আইনখন কেইবাবাৰো সংশোধন কৰা হৈছে যদিও বেছিভাগেই বনাঞ্চলৰ দৰে বৃহৎ অংশক ৰাজ্যৰ সুৰক্ষাৰ অধীনলৈ অনাৰ মনোভাৱেৰে কৰা হৈছিল। কিন্তু শেহতীয়া সংশোধনীৰ ৰূপটো সুকীয়া। কেন্দ্ৰৰ মতে, এই সংশোধনীসমূহ “…অস্পষ্টতা আঁতৰাবলৈ আৰু বিভিন্ন ভূমিত আইনখনৰ প্ৰযোজ্যতাৰ বিষয়ে স্পষ্টতা আনিবলৈ” প্ৰয়োজনীয়।
কিছুমান প্ৰস্তাৱিত সংশোধনীত এই আইনখন ক’ত প্ৰযোজ্য নহয় সেই বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। আন সংশোধনীসমূহে বিশেষভাৱে অ-বনভূমিত বাগিচা খেতি কৰা প্ৰথাক উৎসাহিত কৰে যিয়ে সময়ৰ লগে লগে গছৰ আৱৰণ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে, কাৰ্বন নিষ্কাষণৰ দৰে কাম কৰিব পাৰে, আৰু ২০৭০ চনৰ ভিতৰত নিৰ্গমনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ ‘নেট জিৰ’ হোৱাৰ উচ্চাকাংক্ষাত সহায় কৰিব পাৰে। লগতে ১৯৮০ চনৰ আইনখনে ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তাত সহায়ক হোৱা আন্তঃগাঁথনি সৃষ্টিৰ ওপৰত থকা বাধাসমূহ আঁতৰাই পেলাব আৰু বনাঞ্চলৰ পৰিসীমাত বাস কৰাসকলৰ বাবে জীৱিকাৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰিব।
বন (সংৰক্ষণ) আইন, ১৯৮০ৰ প্ৰস্তাৱিত সংশোধনীয়ে বিভিন্ন কাৰণত আপত্তি বিচাৰ কৰা হৈছে:
বনাঞ্চল হিচাপে লিপিবদ্ধ কৰা নহ’লেও বনাঞ্চলৰ বৃহৎ ক্ষেত্ৰলৈ সুৰক্ষা সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ ১৯৯৬ চনত গোদাভৰ্মন গোচৰত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে দিয়া ৰায়দানৰ ‘সৰলীকৰণ’।
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্ত বা নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ পৰা ১০০ কিলোমিটাৰ ভিতৰৰ ভৌগোলিকভাৱে স্পৰ্শকাতৰ অঞ্চলত ঘাইপথ, হাইডেল শক্তি প্ৰকল্প ইত্যাদি নিৰ্মাণৰ বাবে কোনো ধৰণৰ বনাঞ্চলৰ আপত্তিহীন প্ৰমান পত্ৰ প্ৰয়োজন নোহোৱা।
তথাকথিত ‘ডিমড ফৰেষ্ট’ৰ বিশাল অংশক (আনুষ্ঠানিকভাৱে বনাঞ্চল হিচাপে লিপিবদ্ধ নোহোৱা অৰণ্য) আৰু পৰ্যটনৰ দৰে কাৰ্য্যকলাপৰ অনুমতি দিয়া, ইয়াৰ অখণ্ডতাক আপোচ কৰাত কোনো কেন্দ্ৰীয় সুৰক্ষা প্ৰদান নকৰা।
প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে বিজেপিৰ সাংসদ ৰাজেন্দ্ৰ আগৰৱালাৰ অধ্যক্ষতাত গঠিত যুটীয়া সমিতিখনে বিধেয়কখন “দফাই দফাই” বিশ্লেষণ কৰিছে আৰু ১০টা কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰালয়ৰ প্ৰতিনিধিত্বৰ লগতে চত্তিশগড়, মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু তেলেংগানাৰ পৰাও বিশেষজ্ঞ, ব্যক্তি, আৰু ৰাজহুৱা খণ্ডৰ ইউনিটসমূহৰ প্ৰতিনিধিত্ব গ্ৰহণ কৰিছে।
প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে বিধেয়কখনৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত আপত্তি উত্থাপন কৰা হৈছিল, য’ত অভিযোগ আছিল যে প্ৰস্তাৱিত সংশোধনীসমূহে গোদাভৰ্মন গোচৰত ১৯৯৬ চনৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ৰায়দানক “পাতল” কৰি পেলাইছিল যিয়ে বহল অংশৰ বনাঞ্চললৈ সুৰক্ষা সম্প্ৰসাৰিত কৰিছিল, যদিও সেইবোৰ বনাঞ্চল হিচাপে লিপিবদ্ধ কৰা হোৱা নাছিল। পৰিৱেশ মন্ত্ৰালয়ে এই কথা খণ্ডন কৰি যুক্তি আগবঢ়ায় যে বিধেয়কখনৰ বিধানে এনে পৰিস্থিতিৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।
উক্ত সংশোধনীসমূহ ২০২৩ চনৰ মাৰ্চ মাহতহে লোকসভাত উত্থাপন কৰা হৈছিল যদিও ইয়াৰ খচৰা প্ৰতিলিপি ২০২২ চনৰ জুন মাহৰ পৰা মন্তব্যৰ বাবে ৰাজহুৱা ডমেইনত আছে। এইক্ষেত্ৰত উত্তৰ পূবৰ কিছুমান ৰাজ্যকে ধৰি বিভিন্ন মহলৰ পৰা বিৰোধিতা আহিছিল যিসকলে আপত্তি দৰ্শাইছিল যে বনাঞ্চলৰ বৃহৎ পৰিসৰৰ মাটি একপক্ষীয়ভাৱে প্ৰতিৰক্ষাৰ উদ্দেশ্যে কাঢ়ি লোৱা হ’ব। কেইবাটাও পৰিৱেশ সংগঠনেও বিৰোধিতা কৰিছিল যে এই সংশোধনীৰ ফলত তথাকথিত ‘ডিমড ফৰেষ্ট’ (আনুষ্ঠানিকভাৱে ‘বনাঞ্চল’ হিচাপে লিপিবদ্ধ নোহোৱা বনাঞ্চল)ৰ বিশাল অংশৰ পৰা কেন্দ্ৰীয় সুৰক্ষা আঁতৰাই পেলোৱা হৈছে আৰু ইয়াৰ অখণ্ডতাত আপোচ কৰি এই অঞ্চলসমূহত পৰ্যটনৰ দৰে কাৰ্য্যকলাপৰ অনুমতি দিয়া হ’ব।
লোকসভাই বিধেয়কখন যুটীয়া সমিতিলৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়, যাক ৰাজ্যসভাই সমৰ্থন জনায়। কংগ্ৰেছৰ মুখপাত্ৰ তথা বিজ্ঞান, পৰিৱেশ আৰু বন স্থায়ী সমিতিৰ অধ্যক্ষ জয়ৰাম ৰমেশে বিধেয়কখন স্থায়ী সমিতিৰ পৰিৱৰ্তে যৌথ সমিতিলৈ প্ৰেৰণ কৰাত আপত্তি প্ৰকাশ কৰিছিল। ৩১ জনীয়া যুটীয়া সমিতিখনত লোকসভাৰ ২১ জন আৰু ৰাজ্যসভাৰ ১০ জন সদস্য আছে। ইয়াৰে ১৮জনেই শাসকীয় বিজেপিৰ।
