জণ্ডিছ (Jaundice) হৈছে এনে এক অৱস্থা য’ত চকুৰ বগা অংশ আৰু ছাল হালধীয়া হৈ পৰে। ইয়াৰ মূল কাৰণ হ’ল শৰীৰত বিলিৰুবিন (Bilirubin) নামৰ পদাৰ্থৰ পৰিমাণ বাঢ়ি যোৱা। বিলিৰুবিন হৈছে ৰক্তৰ ৰঙা কোষবোৰ ভাঙি যোৱাৰ সময়ত উৎপন্ন হোৱা এটা পদাৰ্থ। সাধাৰণতে ই যকৃৎ (Liver) আৰু পিত্তথলীৰ (Gallbladder) দ্বাৰা পৰিশোধিত হৈ শৰীৰৰ পৰা ওলাই যায়। কিন্তু যকৃতৰ কাম-কাজত অসুবিধা হ’লে বা পিত্তনলীত বাধাৰ সৃষ্টি হ’লে বিলিৰুবিনৰ পৰিমাণ বাঢ়ি জণ্ডিছৰ সৃষ্টি কৰে।
জণ্ডিছৰ লক্ষণ (Symptoms of Jaundice):
১. ছাল আৰু চকুৰ বগা অংশ হালধীয়া হোৱা: ইয়েই জণ্ডিছৰ প্ৰধান লক্ষণ।
২.মূত্ৰৰ ৰং গাঢ় হোৱা: মূত্ৰৰ ৰং গাঢ় হালধীয়া বা বাদামী হ’ব পাৰে।
৩. মলৰ ৰং ফিকা হোৱা : মলৰ ৰং সাধাৰণতকৈ ফিকা বা বগা হ’ব পাৰে।
৪. দুৰ্বলতা আৰু ভাগৰ লগা: শৰীৰত বিলিৰুবিন জমা হোৱাৰ বাবে দেহ দুৰ্বল হ’ব পাৰে।
৫. পেটৰ বিষ: বিশেষকৈ পেটৰ সোঁফালে (যকৃতৰ ঠাইত) বিষ হ’ব পাৰে।
৬. বমি ভাব বা বমি: বমি ভাব বা বমি হ’ব পাৰে।
৭. জ্বৰ: কিছুমান ক্ষেত্ৰত জ্বৰো হ’ব পাৰে।
জণ্ডিছৰ কাৰণ (Causes of Jaundice):
১. যকৃতৰ ৰোগ: হেপাটাইটিছ (Hepatitis), চিৰ’ছিছ (Cirrhosis) আদি।
২. পিত্তনলীত বাধা: পিত্তথলীত শিল হ’লে বা টিউমাৰ হ’লে।
৩. ৰক্তৰ ৰোগ: ৰক্তহীনতা (Anemia) বা ৰক্তৰ কোষবোৰ অত্যধিক ভাঙি গ’লে।
৪. সংক্ৰমণ: ভাইৰাছ, বেক্টেৰিয়া বা পৰজীৱীৰ দ্বাৰা হোৱা সংক্ৰমণ।
৫. ঔষধৰ পাৰ্শ্বপ্ৰতিক্ৰিয়া: কিছুমান ঔষধে যকৃতৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে।
জণ্ডিছৰ উপশমৰ উপায় (Treatment and Remedies for Jaundice):
১. ডাক্তৰৰ পৰামৰ্শ লোৱা: জণ্ডিছৰ লক্ষণ দেখা দিলে ডাক্তৰৰ ওচৰলৈ যোৱাটো প্ৰথম পদক্ষেপ। ডাক্তৰে ৰক্ত পৰীক্ষা, আলট্ৰাছনোগ্ৰাম আদি কৰি কাৰণ নিৰ্ধাৰণ কৰিব।
২. হেপাটাইটিছৰ টিকা: হেপাটাইটিছ A আৰু B ৰ টিকা ল’ব পাৰে।
৩. পৰ্যাপ্ত বিশ্ৰাম: শৰীৰক পৰ্যাপ্ত বিশ্ৰাম দিয়ক।
৪. সুষম আৰু সহজপাচ্য আহাৰ: কম চৰ্বিযুক্ত, সহজে হজম হ’ব পৰা খাদ্য গ্ৰহণ কৰক। ফল-মূল, শাক-পাচলি, আৰু পানীৰ পৰিমাণ বঢ়াওক।
৫. মদ্যপান এৰা: মদ্যপানে যকৃতৰ ক্ষতি কৰে, গতিকে ইয়াক এৰিব লাগে।
৬. আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসা: কিছুমান আয়ুৰ্বেদিক ঔষধ, যেনে ভূইঁ আমলা, গিলয় আদি যকৃতৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী।
৭. ঘৰুৱা উপায়:
– কুঁহিয়াৰৰ ৰস: কঁুহিয়াৰৰ ৰস জণ্ডিছৰ বাবে উপকাৰী বুলি কোৱা হয়।
– গাজৰৰ ৰস: গাজৰৰ ৰস যকৃতৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে ভাল।
– চেনি-নেমুৰ পানী: গৰম পানীত চেনি আৰু নেমুৰ ৰস মিশ্ৰিত কৰি খালে উপকাৰ পোৱা যায়।