চীনে লাডাখৰ গালৱানত সামৰিক কাৰ্য্যকলাপেৰে ১৯৯৩, ১৯৯৬ আৰু ২০১৩ৰ তিনিখন দ্বিপাক্ষিক চুক্তি ভংগ কৰিছে।
যাৰ ফলত তিনিগৰাকীকৈ ভাৰতীয় সৈন্যই প্ৰাণ হেৰুৱাব লগা হৈছে। যোৱা ৪৫ বছৰত লাইন অৱ এক্সুৱেল কণ্ট্ৰ’লৰ দুয়োফালে এজনো সৈন্যই প্ৰাণ দিব লগা হোৱা নাছিল।
১৯৯৩ৰ চুক্তিত কোৱা হৈছিল যে দুয়োফালৰ কোনো সৈন্যই এল এ চি পাৰ হ’লে, “আন পক্ষই সাৱধান কৰি দিলে তেওঁলোকে ততালিকে লাইন অৱ এক্সুৱেল কণ্ট্ৰ’লৰ তেওঁলোকৰ দিশলৈ আঁতৰি আহিব।”
বাতৰি মতে, চীনে গালৱান আৰু পেংগং চ’ এঠাইটো এই কাম কৰা নাই। বিপৰীতে ভাৰতীয় পক্ষই সাৱধান কৰি দিয়াৰ পিছতো ই নিৰ্মাণ চলাই গৈছে আৰু ইয়াৰ সেনা মোতায়েন কৰি ৰাখিছে।
১৯৯৩ৰ চুক্তিত এই কথাও উল্লেখ আছিল যে এল এ চিক লৈ সন্দেহ থাকিলে দুয়ো পক্ষই সেয়া “যুটীয়াভাৱে পৰীক্ষা” কৰিব।
বাতৰিত প্ৰকাশ যে চীনা সৈন্যই ভাৰতীয় সেনাক শেহতীয়াকৈ চোকা অস্ত্ৰৰে আক্ৰমণ কৰি আহিছিল।
সেইদৰে ১৯৯৬ৰ চুক্তিত উল্লেখ আছিল যে “লাইন অৱ এক্সুৱেল কণ্ট্ৰ’লৰ সীমাক লৈ বা আন কোনো কাৰণত ভিন্নতাৰ কাৰণে দুয়ো পক্ষৰ সীমান্ত ৰক্ষীসকল মুখামুখি হ’লে, তেওঁলোকে আত্মসংযম বৰ্তাই ৰাখিব আৰু পৰিস্থিতিৰ তীব্ৰতা বৃদ্ধি এৰাই চলাৰ বাবে সকলো প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিব।”
সেই চুক্তিতে প্ৰথমবাৰৰ কাৰণে স্পষ্ট কৰি দিয়া হয় যে “লাইন অৱ এক্সুৱেল কণ্ট্ৰ’লৰ ২ কি.মি. দূৰত্বৰ ভিতৰত দুয়ো পক্ষই গুলী চলাব বা বিস্ফোৰণ ঘটাব নোৱাৰিব।”
১৯৯৬ৰ চুক্তিয়ে সামৰিক অনুশীলনক লৈয়ো নিয়ম বান্ধি দিছিল। কিন্তু চীনা পি এল এই লাডাখৰ বিপৰীতফালে গ্ৰীষ্মকালীন সামৰিক অনুশীলন চলাই গৈছিল যিটো ভাৰতৰ প্ৰতি ভাবুকিস্বৰূপ আছিল।
২০১৩ৰ চুক্তি মতে সীমান্তত এল এ চিক লৈ উমৈহতীয়া বুজাবুজি নথকা এলেকাসমূহত দুয়ো পক্ষই তহল নিদিয়াক লৈয়ো সন্মত হৈছিল।
যোৱা সময়চোৱাত এল এ চি সন্দৰ্ভত হোৱা চুক্তি আৰু প্ৰ’ট’কলসমূহ চীনে উলংঘা কৰি আহিছে।
