অসমৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশক আগুৱাই নিয়াৰ লক্ষ্যৰে অনুষ্ঠিত হোৱা এডভান্টেজ আছাম ২.০ বিনিয়োগ সন্মিলনত এক বিতৰ্কিত বুজাবুজিৰ স্বাক্ষৰিত হৈছে। হায়দৰাবাদৰ পূৰ্বতে ৰামকি এনভাইৰ’ ইঞ্জিনিয়াৰ্ছ লিমিটেড নামেৰে জনাজাত হায়দৰাবাদৰ ৰি-ছাষ্টেনেবিলিটি লিমিটেড (ৰে এছ এল)ৰ সৈতে অসম চৰকাৰে বুজাবুজিৰ চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰাৰ সিদ্ধান্তই সৃষ্টি কৰিছে বিতৰ্কৰ।
২০০৮ চনৰ পৰা ২০১২ চনৰ ভিতৰত গুৱাহাটীত কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ ইতিহাসৰ বাবে সংস্থাটোৰ পুনৰ অসমলৈ আগমণে অধিক উদ্বেগৰ সূত্ৰপাত কৰিছে।
বুধবাৰে (২৬ ফেব্ৰুৱাৰী) এডভাণ্টেজ অসমৰ দ্বিতীয় দিনত বন বিভাগে ReSLৰ সৈতে বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰি “সংহত কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা প্ৰকল্প”ৰ বাবে ৫,০০০ কোটিৰো অধিক টকাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে।
গুৱাহাটীত আৱৰ্জনা নিষ্কাশনৰ ধাৰাবাহিক সমস্যাটো সমাধানৰ উদ্দেশ্যে কৰা এই যথেষ্ট বিনিয়োগে বিশেষকৈ চহৰখনত কোম্পানীটোৰ পূৰ্বৰ প্ৰদৰ্শনৰ সৈতে পৰিচিতসকলৰ মাজতব্যাপক বিতৰ্কৰ সৃষ্টি কৰিছে।
এই বিতৰ্কৰ মূল ২০০৮ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছিল, যেতিয়া ৰামকি গ্ৰুপৰ সহযোগী প্ৰতিষ্ঠান ৰামকি এনভাইৰ’ ইঞ্জিনিয়াৰ্ছ লিমিটেডে গুৱাহাটী পৌৰ নিগমৰ (জিএমচি)ৰ পৰা দায়িত্ব লোৱা গুৱাহাটীৰ পৌৰসভাৰ কঠিন আৱৰ্জনা পৰিচালনাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ কামৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰা হৈছিল।
তৰুণ গগৈৰ নেতৃত্বত তেতিয়াৰ কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ অনুমোদন লাভ কৰা এই প্ৰকল্পটো ১০২ কোটি টকাৰ ৰাজহুৱা ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্ব (পিপিপি)ৰ পদক্ষেপ হিচাপে গঠন কৰা হৈছিল। উল্লেখযোগ্য যে বৰ্তমান মুখ্যমন্ত্ৰী হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা সেই সময়ত গুৱাহাটীৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰী আছিল আৰু জিএমচিৰ তদাৰক কৰিছিল।
চৰকাৰে জৱাহৰলাল নেহৰু ৰাষ্ট্ৰীয় নগৰ নবীকৰণ অভিযানৰ অধীনত আবণ্টিত ৩৫ কোটি টকা বৰঙণি আগবঢ়ায়, বাকী ধন ৰামকি গ্ৰুপে বিনিয়োগ কৰাৰ কথা আছিল।
এই অভিলাষী প্ৰকল্পটোৰ লক্ষ্য আছিল গুৱাহাটীৰ আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থাত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনি, ঘৰে ঘৰে সংগ্ৰহ আৰু পৰিবহণৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বৈজ্ঞানিক প্ৰক্ৰিয়াকৰণলৈকে, আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰা ৬ মেগাৱাট শক্তি আৰু পচন সাৰ উৎপাদনো অন্তৰ্ভুক্ত আছিল।
ইয়াৰ উপৰিও কোম্পানীটোক নলা পৰিষ্কাৰ কৰা আৰু ৰাস্তা ঝাড়ু দিয়াৰ জটিল দায়িত্ব দিয়া হৈছিল, যিটো পৰম্পৰাগতভাৱে পৌৰসভাৰ সংস্থাসমূহে চম্ভালিছিল।
অৱশ্যে২০১২ চনৰ ভিতৰত কংগ্ৰেছ চৰকাৰে প্ৰকল্পটোৰ ৰূপায়ণত হোৱা সমস্যাৰ উদাহৰণ দি ৰামকি এনভাইৰ’ ইঞ্জিনিয়াৰ্ছ লিমিটেডৰ সৈতে হোৱা চুক্তি বন্ধ কৰি দিয়ে।
তাৰ পাছত একে চনৰে ৩০ মাৰ্চত অসম বিধানসভাত দাখিল কৰা নিয়ন্ত্ৰক আৰু মহানিৰীক্ষক (CAG)ৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হয় যে ৰামকিৰ সেৱাই পূৰ্বৰ আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থাতকৈ কোনো ধৰণৰ লক্ষণীয় উন্নতি প্ৰদান কৰা নাই।
ইয়াত আৰু উল্লেখ কৰা হৈছে যে প্ৰকল্পটোৱে পৰিৱেশ আৰু জলাশয়ক প্ৰদূষণৰ পৰা ৰক্ষা কৰাত ব্যৰ্থ হোৱাৰ কথা। বৈজ্ঞানিকভাৱে আৱৰ্জনা সংগ্ৰহ, পৰিবহণ, পুনঃব্যৱহাৰৰ জৰিয়তে স্বাস্থ্য আৰু পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বৃদ্ধিৰ মৌলিক লক্ষ্য পূৰণ নহ’ল।
কোম্পানীটোৰ দুৰ্দশা আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰি কেগৰ প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে যে চুক্তিখনৰ নিৰ্ধাৰিত নিয়ম অতিক্ৰম কৰি ৰামকীক ৭.৯৯ কোটি টকাৰ অতিৰিক্ত অনুদান মুকলি কৰি দিয়া হৈছে।
জিএমচিৰ প্ৰাক্তন উপ-মেয়ৰ বলেন্দ্ৰ ভৰালীয়েও এই অভিযোগ কৰিছিল যে ৰামকিয়ে সংহত পৌৰসভা কঠিন আৱৰ্জনা (এমএছডব্লিউ) ব্যৱস্থাপনাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পূৰণ কৰাত ব্যৰ্থ হৈছে।
তেতিয়াৰ জিএমচিৰ মেয়ৰলৈ লিখা এখন পত্ৰত ভৰালীয়ে কোম্পানীটোৱে নিৰ্ধাৰিত কৰ্তব্যসমূহ অসম্পূৰ্ণভাৱে পালন কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰিছিল। তেওঁ বিশেষভাৱে কোম্পানীটোৱে এম এছ ডব্লিউৰ উৎস পৃথকীকৰণ কাৰ্যকৰী কৰাত ব্যৰ্থ হোৱাৰ কথা উল্লেখ কৰে।
এতিয়া হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাৰ নেতৃত্বত অসম চৰকাৰে নতুন নামৰ ৰি-ছাষ্টেনেবিলিটি লিমিটেডৰ নামেৰে হ’লেও একেটা কোম্পানীক পুনৰ এবাৰ নিয়োগ কৰাৰ লগে লগে এই সিদ্ধান্তৰ আঁৰৰ যুক্তিৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে।
সমালোচকসকলে গুৱাহাটীত কোম্পানীটোৰ প্ৰদৰ্শনৰ দুৰ্বল অভিলেখৰ কথা আঙুলিয়াই দিয়ে, য’ত প্ৰকল্পৰ বিফলতা আৰু আৰ্থিক অনিয়মৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছে।
সমালোচক সকলে কয় যে, অসম চৰকাৰে পুনৰ কিয় এনে এটা কোম্পানীৰ সৈতে সংহত কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা প্ৰকল্পৰ উন্নয়নৰ বাবে হাত মিলাইছে, যিটো সংস্থাৰ অসমত ট্ৰেক ৰেকৰ্ড ইমান দুৰ্বল বা বেয়া।