চীনৰ বিশ্ব বিখ্যাত দেৱালৰ কথা প্ৰায় সকলোৱেই জানে। বিশ্বৰ দীৰ্ঘতম দেৱাল ‘গ্ৰেট ৱাল অৱ চাইনা’।
কিন্তু চীনত থকাৰ দৰেই আমাৰ দেশতো আছে চীনৰ দেৱালৰ দৰেই এখন অতি দীঘল দেৱাল।
‘গ্ৰেট ৱাল অৱ ইণ্ডিয়া’ নামেৰে জনাজাত এই দেৱাল খন হৈছে দৈৰ্ঘ্যৰ দিশৰ পৰা দ্বিতীয় স্থানত থকা দেৱাল।
‘গ্ৰেট ৱাল অৱ ইণ্ডিয়া’ নামৰ এই অতি দীঘল দেৱাল খন আছে ৰাজস্থানৰ উদয়পুৰৰ সমীপৰ কুম্ভলগড়ত।
ইউনেস্কই বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাবে ঘোষণা কৰা ‘গ্ৰেট ৱাল অৱ ইণ্ডিয়া’ৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৬ কিলোমিটাৰ।
এই সুদীৰ্ঘ দেৱাল খন ১৫ শতিকাতে নিৰ্মাণ কৰিছিল মেৱাৰৰ ৰজা ৰাণা কুম্ভই।
সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ১১০০মিটাৰ উচ্চতাত থকা এই দেৱাল খন শেহতীয়াকৈ পুনৰ দৰ্শকৰ বাবে মুকলি কৰি দিয়া হৈছে।
আৰাৱলী পৰ্বতৰ দুৰ্ম অঞ্চলৰ মাজেৰে নিৰ্মাণ কৰা ‘গ্ৰেট ৱাল অৱ ইণ্ডিয়া’ৰ ওচৰে-পাজৰে প্ৰায় ৩৬০ টা বিভিন্ন দেৱ-দেৱীৰ মন্দিৰ আছে।
শত্ৰুপক্ষৰ আক্ৰমণৰ পৰা নিজৰ ৰাজ্যক বচাই ৰখাৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰা এই দেৱাল খন বহু ৰহস্যৰে ভৰা।
আৰাৱলী পৰ্বতৰ মাজেৰে সজা দেৱাল খনেৰে যাত্ৰা কৰাৰ সময়ত সেয়ে পৰ্যটকসকলক সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিবলৈ কোৱা হয়।