নিৰ্বাচনী বণ্ড দুৰ্নীতিৰ অভিযোগৰ আদালতৰ নিৰীক্ষণত বিশেষ তদন্তকাৰী দল (এছ আই টি)ৰ তদন্ত বিচাৰি উচ্চতম ন্যায়ালয়ত জনস্বাৰ্থ জড়িত আবেদন দাখিল কৰিছিল দুটা স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠনে। কিন্তু শুকুৰবাৰে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে এই আবেদন খাৰিজ কৰে। এই নিৰ্দেশ ঘোষণা কৰাৰ সময়ত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কয় যে, “বৰ্তমানৰ পৰিস্থিতিত ৩২ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত এই গোচৰত হস্তক্ষেপ কৰাটো সম্ভৱ নহয়।”
১৫ ফেব্ৰুৱাৰীত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিখন ‘অসাংবিধানিক’ বুলি খাৰিজ কৰে। ইয়াৰ লগতে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ভাৰতীয় ষ্টেট বেংক আৰু নিৰ্বাচন আয়োগক বণ্ড ব্যৱসায়ৰ সৈতে জড়িত সকলো তথ্য প্ৰকাশ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে। সেই ৰায়দানত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিৰ্বাচনী বণ্ড ব্যৱস্থাক ‘কুইড প্ৰ’ ক’’ বুলি মন্তব্য কৰিছিল। অৰ্থাৎ কিবা এটাৰ বিনিময়ত কাৰোবাক উপকাৰ কৰা।
একে সময়তে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে বণ্ড ব্যৱস্থাটোক ‘অসাংবিধানিক’ আৰু ‘ক্ষতিকাৰক’ বুলি অভিহিত কৰে। উচ্চতম ন্যায়ালয়লৈ প্ৰেৰণ কৰা আবেদনত স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠন দুটাই কয় যে নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ সৈতে জড়িত তথ্য বিশ্লেষণ কৰিলে দেখা গৈছে যে বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে কৰ্পৰেট সংস্থাই ৰাজনৈতিক দলক বণ্ডৰ জৰিয়তে ধন দি সুবিধা লাভ কৰিছে। কিন্তু এই আবেদন খাৰিজ কৰি শীৰ্ষ আদালতে কয় যে, “এতিয়া নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ জৰিয়তে অনুদান দিয়া আৰু লাভ কৰাৰ সময়ত ‘কুইড প্ৰ’ ক’’ আছিল নে নাই সেই সন্দৰ্ভত তদন্ত হ’ব নোৱাৰে।”
জনস্বাৰ্থৰ আবেদনত কোৱা হৈছে যে মূলতঃ তিনি ধৰণৰ লেনদেন পোৱা গৈছে। প্ৰথমতে, ৱৰ্ক পাৰ্মিট, লাইচেন্স, ৱৰ্ক পাৰ্মিট লাভৰ বাবে অনুদান। এই সকলোবোৰ ৰচনাৰ উদ্ধৃতি মূল্য বহু ক্ষেত্ৰত লাখ লাখ কোটি টকা। দ্বিতীয়তে, ইডি, ইনকাম টেক্স বা চিবিআইৰ অভিযানৰ ঠিক আগতে বহু প্ৰতিষ্ঠানে বণ্ড দান কৰিছে। বহু ক্ষেত্ৰত অভিযোগ উত্থাপন হৈছে যে ড্ৰাগ কণ্ট্ৰ’লাৰৰ দৰে সংস্থাই অনুদানৰ বিনিময়ত সঠিক নিয়ন্ত্ৰণ সম্পন্ন কৰা নাছিল। তৃতীয়তে, কিছুমান সংগঠনে সংস্থাটোৰ বাবে অনুকূল নীতি সৃষ্টিৰ বাবে বণ্ড জাৰি কৰিছে।
প্ৰসংগক্ৰমে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ইয়াক প্ৰত্যক্ষভাৱে ‘অসাংবিধানিক’ বুলি অভিহিত কৰিলেও প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ সপক্ষে যুক্তি দি দাবী কৰে যে নিৰ্বাচনত ক’লা ধনৰ ব্যৱহাৰ বন্ধ কৰিবলৈ এই ব্যৱস্থা (Electoral Bonds) প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে। তেওঁ কয় যে যদি সৎ চিন্তা-চৰ্চা হয় তেন্তে সকলোৱে এদিন অনুশোচনা কৰিব। কিন্তু বিৰোধী দলসমূহে নিৰ্বাচনী বণ্ডক লৈ মিছা প্ৰচাৰ কৰিছে।
